Чолғушунослик маърузалар матни


 – Mavzu: Torli – kamonchali  musiqa cholg‟u  asboblari



Download 1,03 Mb.
Pdf ko'rish
bet28/42
Sana31.12.2021
Hajmi1,03 Mb.
#230987
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   42
Bog'liq
cholgushunoslik

 

5 – Mavzu: Torli – kamonchali  musiqa cholg‟u  asboblari 

 

   

 

 



 

 

G’ijjak 

G‟ijjak  musiqa  cholg‟usi  boshqa  cholg‟ular  qatori  juda  qadimgi  musiqa 

cholg‟usi  hisoblanadi.  O‟rta  Osiyo  halqlari,  xususan  o‟zbeklar  orasida  qadimdan 

keng  tarqalgan,  kamoncha  bilan  chalinadigan  torli  cholg‟u  asbobdir.  O‟tmishda 

g‟ijjakning kosasi qovoqdan, kokos yong‟og‟i (norjil yong‟og‟idan) yasalib, ichini

 



 

35 


kovak  qilib  o‟yib  yasalgan.  Kosasinning  ustiga  baliq  terisi  va  pufak  qoplangan. 

Dastasi tut yoki yong‟oq va o‟rik daraxtlarining yog‟ochlaridan ishlangan. 

    Dastlabki  davrda  g‟ijjakda  ikkita  tor  kvarta  oralig‟ida  sozlangan,  ba‟zan 

ashulachilarning  ovoziga  moslashtirib  sozlashgan.  Kosaning  pastki  qismiga 

tayoqcha o‟rnatilib, ijrochining tizzasiga qo‟yib, o‟tirgan holda chalingan. 

   Dastasi  dumaloq  bo‟lib,  kosaga  yaqinlashib  borgan  sari  kengaytirilib  ishlangan. 

O‟sha  davrda  g‟ijjak  unison,  yakka  tartibda,  ansambl  jo‟rligida  ham  ijro  etilgan. 

Kamonchasining  qillari  (otning  dumidan  ishlanadi)  chalish  vaqtida  o‟ng  qo‟l 

barmoqlari bilan tortib chalingan. 

Abduqodir Marog‟iy (G‟oyibiy XV asr) "Musiqa ilmida ohanglar to‟plami" 

risolasida kamoncha, yetti torli g‟ijjak kabi bir turdagi, musiqa cholg‟ulari borligi 

haqidagi ma‟lumotlar bilan boyitdi. 

O‟sha  paytdagi  eng  yetuk  ijrochi  bo‟lgan  Ustoz  Zaytuniy-G‟ijjakiy,  Shayx 

Ahmadiy  Qobiziy,  Amir  Mastiy  Hirotiy  (Qobiz)  lar  halq  cholg‟u  ijrochiligida 

muhim o‟rin tutganlar.  

Zahiriddin  Muhammad  Bobirning  (1483-1530)  e‟tirof  etishicha,  Alisher 

Navoiy o‟z davrida ko‟plab ijrochilarni, shu jumladan ud chaluvchilarni, naychilar, 

g‟ijjakchilarni  o‟z  iste‟dodlarini  namoyon  etishiga  ko‟maklashgan.  Bobirning 

ta‟kidlashicha  o‟sha  davrda  mohir  g‟ijjak  cholg‟uchisi  Shoh  Quliy  G‟ijjakiy 

alohida o‟rinda turadi.  

XX  asr boshlarida  cholg‟u  ijrochilik  san‟ati  ancha  yuqorilab  ketdi. Musiqa 

o‟quv  yurtlari,  Toshkent  Davlat  konservatoriyasi  tashkil  qilinib,  cholg‟uchilik 

ancha  ilgarilab  ketdi.  Yangi-yangi  sozlar  paydo  bo‟la  boshladi.  1948  yilda 

Toshkent  Davlat  konservatoriyasida  orkestr  sinfi  ochilib,  bu  yerda  bir  necha 

mutaxasislar har turdagi musiqa cholg‟ularidan  saboq bera boshladilar.  

 


Download 1,03 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   42




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish