Z. T. M s h m o V a

Maktabda  pedagogik  klub:  uni  qanday  tashkil  etish 
mumkin?  Maktabda  psixologiya  va  psixologlar  haqida  ancha 
xabardor  bo‘lishlariga  qaramay,  psixolog  va  o ‘qituvchilaming 
kasbiy hamkorligi muammo sifatida qolmoqda. Ko‘pincha psixolog 
o ‘qituvchilarni  «oliy  psixologiyaga»  o ‘rgatmoqchi  bo‘ladi, 
o‘qituvchi bo‘lsa psixologiya bilan tanishgan, an’anaviy pedagogik 
jarayonga qaytadi, to‘polonchi o‘quvchilarga eski, sinalgan yo‘lni 
yana  qo‘llaydi:  ikki  baho  qo‘yadi,  o'quvchini  yoki  ota-onasini 
o‘qituvchilar majlisiga chaqiradi.  Psixolog o‘z  kasbi ichida qolib 
ketadi. 0 ‘qituvchi esa psixologiyaga yaxshi narsa haqida orzu qilish 
mumkin  bo‘lgan,  lekin  hozircha  maktablarda  amalga  oshirib 
bo‘lmaydigan «san’at uchun san’at» sifatida munosabatda boladi. 
Psixologning  tasawurida  ham,  psixologning  ish  uslubida  ham 
muhim o ‘zgarishlar ro‘y bermaydi.
0 ‘qituvchi  va  psixolog  orasida  shaxslararo  munosabat  va 
ijodiy hamkorlik  o ‘matish uchun  mahsuldor tashkiliy usul  bu 
klublardir.  Klub tashkilotining afzalliklari quyidagilardan iborat:
1. Klubda norasmiy shaxslararo munosabatlami shakllantirish 
va mustahkamlash imkoniyati vujudga keladi.  Bunga tinch holat, 
majburlamasdan erkin ishtirok etish sharoiti, umumiy qiziqishlami 
hisobga  olgan  holda  m uhokam a  uchun  mavzu  tanlash, 
muloqotning an’anaviy klub shakllari: choy tashkil etish, tug‘ilgan 
kunlami  bayram  qilish  va  hokazolar  imkon  beradi.
2.  0 ‘quvchi va kattalami klubdagi hissiy iliq muhit tortadi. 
Klubda  hayotiy  tajriba  va  fikr  almashiniladi.
74

---

3.  Bunday  pedagogik  klubda  psixolog  peshqadam  sifatida 
o‘zini ko‘rsatishi maqsadga muvofiq. Klubning ish dasturi psixolog, 
o‘qituvchilar,  ota-onalarning  o'zaro  ta’siri  natijasida,  ularning 
qiziqishlari va  imkoniyatlarini hisobga olgan holda tuziladi.  Har 
bir mashg‘ulotdan so‘ng ishtirokchilar keyingi mashg‘ulotda qaysi 
muammoni  hal  qilishlarini  muhokama  qilishlari  mumkin.
4.  Klub  doimiy  mazmunli  uchrashuvlami  tashkil  etish 
uchun  sharoit  yaratadi,  shuning  uchun  klubdagi  har  bir 
mashg‘ulot ishtirokchilar bilan kelishilgan holda aniq mavzuda 
bo‘lishi maqsadga muvofiq.
5.  0 ‘zaro  ta’siming klub  shakli psixolog,  pedagog va  ota- 
onalar  uchrashuvining  doimiy  bo‘lishini  ta ’minlaydi.  Klub 
ishining  rivojlangan  shakllarida  psixologik  mashg‘ulotlar 
shaklida  (bahs,  psixotexnik  seanslar,  psixotreninglar,  rivojlan- 
tiruvchi  o ‘yinlar  va  hokazo)  o ‘tkazilishi  mumkin.
«Ota-onalar  va  bolalar»  nomli  klub  ham  tashkil  etish 
mumkin,  bunda  ota-onalar  farzandlar  tarbiyasi  bo‘yicha  taj- 
riba almashinadilar.  Ota-onalar tajriba almashishining zarurligi 
quyidagicha tushuntiriladi, psixolog ota-onalar uchun muhim, 
foydali  mutaxassis,  universitetni  tugatgan  ko‘p  «aqlli»  bilim- 
larga ega shaxs hisoblanadi, lekin u «ota-onalarga o'xshamaydi. 
0 ‘z  farzandi  bilan  shaxslararo  munosabatlar  haqida  gapi- 
rayotgan  ota-ona  esa  ularga  o ‘xshagan,  ulardan  hisoblanadi. 
Otalar  va  bolalar  klubida  psixolog  tashkilotchi  va  ekspert 
sifatida  ishtirok  etishi  mumkin,  muhokamalarda  faol  ishtirok 
etmaydi.  Bunday  klubda  ota-onalarning  tajriba  almashinuvi 
asosiy va muhim hisoblanadi.