Kasb-hunar kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma

tish va ta’mirlash
Krivoship-shatun mexanizmi belgilangan vaqtlarda texnik xizmat ko‘rsatish
to‘g‘ri o‘tkazib turilsa, 2000 soat davomida, ya’ni traktorni ta’mirlashga qadar
puxta ishlaydi.
Dvigatel noto‘g‘ri chiniqtirilgan, uzoq vaqt ortiqcha yuklama bilan ishlatil-
gan, issiqlik tartibi buzilgan, surkov moylarining mos kelmaydigani ishlatilgan,
karter  moyi,  yonilg‘i,  suv  ifloslanganda  va  boshqa  sabablarga  ko‘ra  krivoship-
shatun va gaz taqsimlash mexanizmlarida sodir bo‘ladigan asosiy kamchiliklar
2-jadvalda ko‘rsatilgan. 
Tez-tez  sodir  bo‘ladigan  kamchiliklar: barmoq-porshen,  barmoq  vtulka,
porshen  halqalaridagi  porshen  ariqchalari  (porshen  halqalarining  kuchlari  tu-
tashgan  joylar),  shatun  va  o‘zak  podshipniklar  tirsakli  val  bo‘g‘imlaridagi
tirqishlar  yo‘li  qo‘yilgan  o‘lchamdan  kattalashgan;  porshen  halqalari  porshen
ichida kokslangan va hokazo. Bu kamchiliklarning sababi, asosan, dvigateldagi
boshqa  mexanizmlarning:  gaz  taqsimlash,  ta’minlash,  moylash,  sovitish  mex-
anizmlarining soz ishlashiga va dizelni texnik ishlatish qoidalariga bog‘liq. 
Krivoship-shatun  mexanizmiga  qarov,  asosan,  dvigatelni  qismlarga  ajrat-
masdan  uning  texnik  holatini  vaqti-vaqti  bilan  aniqlash,  qumlardan  stetaskop
yordamida dvigatel mexanizmlarining ishiga quloq solib eshitish, siqish taktin-
ing oxirida yonish ka merasidagi bosimni (kompressiyani) aniqlashdan iborat.
Bu ishlarga qo‘shimcha ravishda dvigatelning karteri moyidan olingan hol-
da  shatun  boltlar  gaykalarining  va  o‘zak  podshipniklar  shpilkalarining  shplit-
langanligi  va  mahkam  buralganligi  tekshiriladi.  Shikastlangan  shplintlar  va
qulfli shaybalar almashtiriladi. 
T4A, T28X4M va MTZ-80X traktorlari shatun podshipniklarining bo‘yinlar-
idagi  bo‘shliqlar  3-TXK  da  uchinchi  shatun  bo‘ynigacha  tozalanadi.  Buning

---

46
2 - j a d v a l.