6-Ma`ruza Mavzu: Metallarni payvandlash usullari. Reja: Elektr-yoy yodamida payvandlash. Elektrod simlari va ulaming qoplamalari

Ultratovush yordamida payvandlash 

Bu usuldan kalinligi bir necha mikrondan 1,5 mm gacha bo`lgan bir xil yoki 

turli  xil  metallar  va  ularning  qotishmalarini  ustma-ust  payvandlashda 

priborsozlikda,  radiotexnikada,  samolyotsozlikda  va  boshqa  sohalarda  keng 

---

foydalaniladi.  Bu  usulda  metallarni  payvandlash  uchun  payvandlanuvchi  listlarni 

payvandlash  qurilmasining  pastki  uchligiga  ustma-ust  o`rnatiladi.  Keyin 

qurilmaning  ustki  uchligi  bilan  ma`lum  bosimda  qisiladida,  kontaktlangan  joyiga 

ultratovush  chastotasida  (15—100  kgts)  mexanik  tebranishlar  beriladi.  Natijada 

kontakt  yuzalaridagi  oksid  pardalar  parchalanib,  bir  necha  sekunddan  so`ng  toza 

kontakt yuza zaruriy temperaturaga qizib plastik deformatsiyalanishi natijasida ular 

juda  yaqinlashishi  sababli  atomlar  bog`lanib,  puxta  chok  hosil  bo`ladi.  Masalan, 

mislarni  payvandlashda  kontakt  zonada  temperatura  600°S  dan,  alyuminiyni 

payvandlashda 200—300°S dan ortmaydi. 

6.14-rasmdan  ko`rinadiki,  magnitostriktsion  tebratkich  2  ga  tulqin  uzatkich 

3kavsharlangan.  To`lqin  uzatkich  uchligi  4  odatda  asbobsozlik  po`latidan 

tayyorlangan.  U  bilan  tayanch  5  orasiga  payvandlanadigan  listlar  6  qisilgan. 

Listlarning kontakt yuzasida mexanik tebranishlar hosil qilish uchun o`zgaruvchan 

magnit  maydoni  ta`sirida  o`lchamlari  o`zgaradigan  nikelli  temir  (permaloy), 

kobaltli  temir  qotishmalaridan  foydalaniladi.  Buning  uchun  cho`lg`am  yuqori 

chastotali  o`zgaruvchan  tok  manbaiga  ulanadi.  Bunda  materialda  o`zgaruvchan 

magnit  maydoni  hosil  bo`lib,  materialning  o`lchami  davriy  o`zgaradi.  Tebratkich 

0-0  o`qi  bo`yicha  tebranadi  (6.14-rasmda  to`lqin  uzatkich  uzunligi 

𝜆  va 

tebranishlar  amplitudasi  ε  harflari  bilan  ko`rsatilgan).  Metallarni  ultrotovush 

yordamida  payvandlashda  UZSM-1  va  U  ZSM  -2  markali  mashinalardan  keng 

foydalaniladi.