Buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti

Muqobil  (al’ternativ)  belgi  atributiv  belgining  bir  ko`rinishi  bo`lib, 
ikkita  qarama-qarshi,  bir-birini  taqozo  etmaydigan  belgilardir.  Masalan, 
ma`lumotli-ma`lumotsiz, tajribali-tajribasiz, ha-yo`q va hokazo.  
                                                 
1
 Қаранг: Мусулмонлар тақвим китоби. Т., Молвароуннаҳр, 2001, 72-бет. 

---

 
27 
Miqdoriy  belgi  deb  son  (raqam)  bilan  ifodalanuvchi  belgilarga  aytiladi. 
Masalan,  mahsulot  hajmi,  talabalar  soni,  stanoklar  soni  va  hokazolar  bevosita 
raqamlarda ifodalanadi.  
Hodisalar  o`rtasidagi  o`zaro  bog’lanish  ularning  omil  va  natijaviy 
belgilari  bo`yicha  guruhlarga  ajratib  o`rganiladi.  Omil  belgi  natijaga  ta`sir 
qiluvchi  belgidir.  Natijaviy  belgi  esa  omil  belgi  ta`sirida  o`zgarib  turuvchi 
belgidir.  Masalan,  mehnat  unumdorlishi  guruhlash  belgisi  bo`lib,  uning  ta`siri 
ostida  mahsulot  tannarxining  o`zgarishi  kuzatilayotgan  bo`lsa,  u  holda  mehnat 
unumdorligi  omil  belgi,  tannarxning  o`zgarishi  natijaviy  belgi  bo`lib 
hisoblanadi.  
Ko`zlangan  maqsad  va  vazifalarga  qarab,  hodisalarni  muhim  va  muhim 
bo`lmagan belgilar bo`yicha guruhlash mumkin. 
Muhim  belgilar  hodisaning  mohiyatini,  xususiyatini  ifodalaydi. 
Korxonalarni  mahsulot  hajmi,  ishlab  chiqarish  fondlari  bo`yicha  guruhlash 
muhim belgi bo`yicha guruhlashga misol bo`la oladi.