Zahiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti

Gemoglobin  Hv  tabiatda  uchraydigan  barcha  moddalar  orasida  molekular 

kislorod bilan qaytalama birikish qobiliyatiga ega bo‘lgan birdan-bir moddadir. 

Bu  xususiyat  gemoglobinning  qizil  qon  tanachalari  ichida  kislorodni  tashib 

yurishdan iborat g‘oyat muhim biologik ahamiyatini belgilaydi. 

 1 g gemoglobin eritmada normal sharoitda, taxminan, 1,36 ml kislorod bilan 

birikadi.Uning  prostetik  gruppasi  yoki  oqsil  qismi  biror  ximiyaviy  o‘zgarishga 

uchrasa,  bu  xususiyat  yo‘qoladi.  Gemoglobin  CO  va  boshqa  gazlar  bilan  oson 

birikadi, lekin qonda gemoglobinning bunday hosilalari uchramaydi, chunki bu 

gazlar  nafas  orqali  organizmga  kirganda  hosil  bo‘ladi.  Gemoglobining  turli 

xosilalari  o‘ziga  xos  yutish  spektoriga  ega,  ya‘ni  ular  orqali  yorug‘lik 

o‘tkazilganda ma‘lum to‘lqin uzunligidagi nurlar yutilishi tufayli, ekranda qora 

chiziqlar  paydo  bo‘ladi.  Yutish  spektorlarini  tekshirish  orqali  gemoglobinning 

---

20 

 

hosilalarini  juda  kam  konsentrasiyada  ham  xatosiz  aniqlash  mumkin. 

Gemoglobinning quyidagi hosilalari muhim ahamiyatga ega.