Qurilish vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

Kalsiy alyuminatlarining gidrotlanishi 
Kalsiy  alyuminatlari 
qattiq 
fazadagi 
Sa(ON)
2
 
ajralmagani 
holda 
gidrolizlanadilar.  Klinker  minerallari  orasida  eng  faol  faza  ZSaO  Al
2
O
3
  dir.  U  suv 
bilan ta’sirlashgani xamonoq turg‘un bo‘lmagan 4SaO Al
2
O
3
, 19H
2
O va 2SaO Al
2
O
3
 
8N
2
O  gidratlarining  yumshoq  qatlami  yuzaga  keladi.  Ular  yupqa  geksagonal 
plastinkalar shaklida bo‘ladilar. 
Gidroalyuminatning  yumshoq  tuzilishi  sementning  sovuqqa  chidamliligini  va 
yemirilishga  chidamliligini  yomonlashtiradi.  Barqaror  shaklda  bo‘lgan  oltita  suv 
molekulali gidroalyuminat quyidagi formula  bo‘yicha tarkib topadi: ZSaO  
Al
2
O
3
Q6H
2
O→ 3CaO Al
2
O
3
·6H
2
0 
Klinkerni  to‘yinganda  gips  ko‘rinishida  kiritiladigan  kalsiy        sulfati  (tutib 
qolishni  sekinlashtirgich)  C
3
A  bilan  faol  kimyoviy        reaksiyaga  kirishadi  va  uni 
kalsiy  gidrosulfoalyuminat  (ettringit  minerali)  bilan  bog‘laydi.  ZSaO  Al
2
O
3
  Q 
3(CaS0
4
·2H
2
O)26H
2
0→3CaO  Al
2
O
3
  3CaS0
4
·31H
2
O.  Ettringit  Sa(ON)
2
  bilan 
to‘yingan aralashmada avval kolloid holatda ajralib chiqadi, C
3
A yuzasiga o‘tirayotib 
uning gidrolizlanishini sekinlashtiradi va sementning tutib qolish vaqtini uzaytiradi.
 
Sa(ON)
2
  bilan  o‘ta  to‘yingan  aralashma  kristallanish  tufayli  Sa(ON)
2
  ning 

---

145 
 
konsentratsiyasi  pasayadi  va  bu  paytda  ettringit  uzun  ignasimon  kristallar 
ko‘rinishida shakllanadi. Ettringit   sementtoshning   g‘ovaklarini to‘ldiradi va qotgan 
sementtoshning  ertaroq  mexaniq  mustahkamlikka  erishishiga  sababchi  bo‘ladi.  Bu 
holda  yumshoq  gidroalyuminatlar  yuzaga  kelib,  bartaraf  etilishi  tufayli  tuzum 
yaxshilanadi. 
C
3
A gipstoshi bilan reaksiyaga kirishib ettringit hosil qiladi. 
3SaO·Al
2
O
3
Q ZSaSO
4
·2H
2
OQ25H
2
Oq3CaO·Al
2
O
3
·3CaSO
4
·31H
2
O.