ÓzbekstAn tAriYxÍ

Mámlekettiń 

oraylastırılıwı

shàybàniyler dinàs-

tiyàsı húkimdarlıǵı-

nıń qulàwı

http://eduportal.uz

---

21

abdullàxàn  ii  1598-jılı  qaytıs  bolǵannan  soń,  tàxttı  onıń  bàlàsı 

abdulmómin  iyeledi.  Biràq  sol  jıldıń  ózinde-aq  abdulmómin  

dushpànlàrı  tárepinen  óltirildi.  onnàn  qàlǵàn  eki  jàsàr  bàlànıń  xànlıq 

huqıqın  heshkim  tán  àlmàdı.  tàxt  ushın  bàslànǵan  gúres  nátiyjesinde 

taxtqa  abdullàxàn  ii  niń  aǵasınıń  balası — Bàlx  hákimi  pirmuhàmmed 

ii  otırǵızıldı.  ishki  kelispewshilikler  sebepli  Buxàrà  xànlıǵındà  júz 

bergen àwır jàǵdàydàn pàydàlànǵàn iràn húkimdàrı shàh abbàs bàstırıp 

kirip,  nishàpur,  sàbzàvor,  Màshxàd,  geràttı  iyeleydi.  Xorezm  bolsà 

xànlıq qàràmàǵınàn shıǵıp, mámleket ǵárezsizligin tiklep àldı. 

pirmuhàmmed  ii  Buxàrà  xànlıǵın  jáne  eki  jılǵà  shekem  bàsqàrdı. 

1601-jılı  onıń  menen  kelip  shıǵıwı  àshtàrxàniylerden  bolǵan,  samar-

qand  hákimi  Bàqı  Muhàmmed  àràsındà  qanlı  sawash  júz  berdi. 

Jeńilgen  pirmuhàmmedxan  ii  óltirildi.  solay  etip,  abdullaxan  ii 

óliminen  3  jıl  ótkennen  keyin,  bir  ásir  húkimdarlıq  etken  shaybaniyler 

dinastiyası saplastırıldı.

•

  1556-jıl  —  abdullaxan  ii  ámelde,  1583-jılı  bolsa  rásmiy  túrde  xanlıq 

taxtın iyeledi.

•

 1598- jılı — abdullaxan ii qaytıs boldı.

•

 1601- jılı — Buxara xanlıǵında shaybaniyler húkimdarlıǵı saplastırıldı.

1.  abdullaxon  ii  niń  ózbek  mámleketshiligi  aldındaǵı  xızmeti  neden 

ibarat?

2.  shaybaniyler  áwladı  húkimdarlıǵınıń  saplastırılıwınıń  sebeplerin 

tártip penen jazıń.

3.  ne  ushın  abdullaxan  ii  de  mámleketti  dinastiya  wákilleri  menen 

birgelikte basqara almaǵan?