Babayeva d. R

muni va metodlari.

Tayanch  tushunchalar:  sharqona  turmush,  shaxs-oila-mahalla, 

rivojlantirish,  texnoligiya,  vazifa,  axloqiy tarbiya,  tarbiya mazmuni, 

tarbiya metodi.

1. Bolalar nutqini o‘stirish bo‘yicha ishlarni rejalashtirsh. Bo-

lani har tomonlama rivojlantirish uning insoniyat tajribasi, bilimlari, 

qobiliyati va madaniyatining saqlovchisi bo‘lgan kattalar bilan mulo- 

qoti tufayli insoniyatning ko‘p asrlik tajribasini o‘zlashtirish asosida- 

gina  amalga  oshiriladi.  Bu  tajribani  faqat  insoniy  muloqotning  eng 

muhim vositasi -  til  orqaligina berish mumkin.  Bolalarga ona tilini 

o‘rgatish va ular nutqini rivojlantirishga doir ishlar maktabgacha tar­

biya muassasasidagi ta’lim-tarbiya ishlari ichida alohida o‘rin tutadi. 

Ushbu ishning  maqsadi quyidagilardan iborat: -  bolalarga nutqiy mu­

loqotning muhim shakli -  og‘zaki nutqni adabiy til me’vorlariga mu- 

vofiq holda egallashni, to‘liq ko‘rinishda esa tushunish va faol nutqqa 

kirishishni  o ‘rgatish.  Nutqni  tushunish.  Bolaga  eng  oddiy,  uning 

o‘ziga tanish bo‘lgan maishiy vaziyatlar, jarayonlar va o‘yin vaziyat- 

larini  ochib  beruvchi  oson  tushuniladigan  so‘zlar  va  oddiy  iboralar 

zaxirasini kengaytirish.

Uch  oylikdan  boshlab  talaffuz jihatidan  boy  bo‘lgan  asarlardan 

foydalanish  tavsiya  etiladi.  3  oylikdan  boshlab  6  oylikkacha  ovoz 

xirgoyisiga  ega  bo‘lgan  -   xalq  cholg‘u  asboblariga  taqlid  qilinadi- 

gan  («taka-tum-bak»,  «dili-bom,  tili-bom»  va  boshq.)  asarlar  foy- 

dali.  Ular  bolaning  ovoz  imkoniyatlarini  rivojlantiradi.  Bolada 

chuldirash  paydo  bo‘lishi  bilan  (5-6  oy)  chuldirashga  ohangdosh 

bo‘lgan,  bir necha marta takrorlanadigan va  ovoz bilan ifodalanadi- 

gan bo‘g‘inlardan  iborat bo‘lgan his-hayajonli  qisqa  iboralar va ay-