Низомий номидаги тошкент давлат педагогика

Регистр (лот. Registrum – рўйхат, ёзиб, қўйиш) – мусиқий матонинг 
ощанггини юқори, ўрта ва пастки қисмларга мансублиги бўйича ажратиш. 
Реконструкция (лот. Re – «янгиланиш» маъносини билдирувчи сўз 
ясовчи қўшимча, ва constructio - тузилма) - қадимий мусиқий чолғуларни 
қайта тиклаш. Ушбу атама замонавий мусиқий чолғушуносликда халқ чолғу 
асбобларини тиклаш ва оркестрга мансуб турлари (пикколо, альт, бас ва 
б.)ни яратиш маъносида қўлланилади. 
Соз – 1. Товушларнинг баландлик ҳолати ва муносабати. Чолғу 
асбобларидаги соз уларнинг товушқатори тузилиши ва баланд-пастлигини 
аниқлайди. Оркестр ва ансамбллар сози шу жамоадаги чолғу асбобларнинг 
бир-бирига бўлган баландлик муносабатларига кўра созланади. 2. Торли 
чолғу асбоб. 
Тембр (фр. tembre - қўнғироқ, ажратиш белгиси) – товуш туси, ҳар 
бир мусиқий чолғу ёки хонанда овозининг ўзига хос товуш характери. 
Чолғу асбобининг тузилиши ва шаклига кўра унинг тембри турлича бўлади.
Темперация (лот. Temperatio – тўғри муносабатда, бир ўлчамда) – 
мусиқий поғоналар оралиғидаги интерваллар муносабатининг тенглиги. 
Октава оралиғининг тенг 12 ярим тонга бўлиниши бир текис темперация 
бўлади.

---

246 
Товушқатор – чолғу асбобида чалиниши ёки киши овозида айтилиши 
мумкин бўлган товушқатор. У юқори кўтарилаётган ёки қуйи тушаётган 
қатор товушлар тизмасида тузилади. 
Транспозиция (лот. Transponere – жойини ўзгартмоқ) – товушларни 
бошқа баландликка кўчириш. Транспозиция турли шароитда қилинади: 
ёзилган мусиқа асари хонанда овозига ноқулай бўлса; бир чолғу асбобдан 
иккинчисига кўчириш зарурати бўлса; ёзилган ноталар ўқиш учун ноқулай 
бўлса. Мазкур ҳолларда мусиқа асарини бир тоналликдан иккинчи 
тоналликка транспозиция қилинади; бунда унинг характери, ритми ва бошқа 
унсурлари ўзгармайди.