O ‘ zbek tili

Birinchi yo‘lovchi:  Luqmoni Hakim qo‘shnilarini izzat va hurmat qilmaydigan, 
ularning dillarini og‘ritadigan odamdan hamma nafratlanishini u odam o‘z obro‘sini 
yo‘qotishini aytadi.
Ikkinchi yo‘lovchi:  Ha, Luqmoni Hakim to‘g‘ri aytganlar. Aeroport yanada qu-
lay, xodimlari ham xushmuomala ekan.
Birinchi yo‘lovchi:  E, nimasini aytasiz, yo‘lovchilar uchun hamma shart-sharoitlar 
yaratilgan. Bugungi kunda O‘zbekiston havo yo‘llari kemalari to‘rtta qit’aning 50 
dan ziyod aeroportiga parvoz qilmoqda.
Ikkinchi yo‘lovchi:  To‘g‘ri aytasiz, salomat bo‘ling, safaringiz bexatar bo‘lsin. 
Oq yo‘l, yaxshi yetib olaylik.
Birinchi yo‘lovchi:  Sizga ham muvafaqqiyat tilayman, salomat bo‘ling.
Mustaqil ish. Gaplarni ko‘chiring. Mazmunini izohlang.
1. Dangasaning ishi bitmas, yoz kelsa ham, qishi bitmas. 
2. Qishloq ko‘chalari jimjit.
3. Katta yo‘lga chiqib olish uchun taxminan bir soatcha yurish kerak edi.
4. O‘zbekiston – ona diyor bag‘ri to‘la hikmatdir. 
5. Ilm ibodatdan afzal. 
6. Ilm asosida qurilmagan ulug‘likning oxiri xorlikdir.
139

---

 5-topshiriq. Matnni o‘qing va mazmuni yuzasidan rasm asosida suhbatla-
shing.
«Toshkent» xalqaro aeroporti – mamlakatimizning havo darvozasidir. Xalqaro 
aeroport turli havo kemalariga xizmat ko‘rsatish bo‘yicha ulkan amaliy tajribaga 
ega. Dunyoning yetakchi aviakompaniyalari o‘zlarining Yevropadan Osiyoga va or-
qaga tranzit bilan uchuvchi yuk samolyotlarini qo‘ndirish uchun aynan Toshkentni 
bejiz tanlashmaydi. Aerovokzalning texnika bilan ta’minlanganligi ham uzoq, ham 
yaqin horij yo‘lovchilarga xizmat ko‘rsatilishiga imkoniyat yaratadi. Yo‘lovchilarni 
ro‘yxatga olish bo‘yicha avtomatlashtirilgan tizim joriy etilgan. 
Hozirgi  paytda  «Toshkent»  aeroportida  elektron  chipta  tizimi  joriy  qilingan. 
Yo‘lovchilarni O‘zbekiston hududidagi shaharlarga jo‘natish yangi mahalliy havo 
yo‘llari (Toshkent-3) terminali orqali amalga oshiriladi. Bugungi kunda mahalliy 
havo yo‘llarining aerovokzali soatiga 400 ta yo‘lovchini o‘tkazish imkoniyatiga ega 
qulay bino hisoblanadi.
Zamonaviy uskunalar bilan jihozlangan har jihatdan qulay bo‘lgan Toshkent-2 
terminali orqali yo‘lovchilarni uzoq va yaqin horijga jo‘natish va ularni qabul qi-
lish ishlari amalga oshiriladi. Hozirgi paytda uchib ketuvchi yo‘lovchilar uchun 
yangi blok foydalanishga topshirilgan.O‘zbekiston mehmonlariga va aholisiga 
xizmat ko‘rsatish uchun aerovokzal binosida qulay mebel bilan jihozlangan kat-
ta kutish zallari; tunu-kun tartibida ishlovchi pasport, bojxona va chegara nazo-
rati xizmatlari; ma’lumotxonalar; bagajni tashish uchun yangi konvyer tizimlari; 
140

---

O‘zbek tili 10-sinf
 3-mashq. Berilgan gaplarni tinish belgilarini to‘g‘ri qo‘yib namunadagidek 
jadvalga yozing.
Namuna:
Qasosli dunyo («Avlodlar dovoni» romanidan) ... « » … «Qasosli dunyo» …
Bahor Butun atrof yam-yashil libosda
…
Men men ertaga albatta dars qilib kelaman. 
… …, .
Donishmandlardan biri oz so‘zla ko‘p fikrla degan 
edi. 
:,,
 4-mashq. Gaplarni o‘qing. Tinish belgilarining qo‘llanishiga e’tibor berib, 
gaplarni ko‘chiring.
1. Shoir: «Ana shu bog‘ga gard tushmasin, bulbullarning ovozi hamisha yangroq 
va baland bo‘lsin», – dedi. 2. O‘quvchi quyidagilarga amal qilishi lozim: a) dars 
qoldirmaslik; v) darsdan qoldirishda uzurli sabab bo‘lganda, o‘qituvchini oldindan 
ogohlantirish; d) mashg‘ulotlarga kech qolmaslik; s) vaqtdan unumli foydalanish. 
3. Alisher: «menimcha, nay tayyor bo‘ldi», – dedi. 4. Bobom: «shon-sharafga olib 
boradigan yo‘l, mehnatda», – dedi. 5. Gap shu: biz bilan ketasiz.
 Uyga vazifa. 2-topshiriqdagi matndan foydalanib, nuqtali vergul tinish 
belgisi qatnashgan gaplarga 2-3 ta gap yozib keling.
xalqaro  telefon  aloqasi;  chipta  sotib  olish  va  bronlash  kassalari;  «Duti  Free» 
do‘konlari; barlar; tez ovqatlanish, valyuta ayirboshlash shoxobchalari va bosh-
qalar mavjud.
Biznes va birinchi klass yo‘lovchilariga xizmat ko‘rsatish uchun «VIP» (alohi-
da muhim shaxslarga xizmat ko‘rsatish uchun) va «SIP» (yuqori qulaylik) zallari 
bor. Yo‘lovchilarning qulayliklari uchun ularni samolyotgacha va orqaga yetkazib 
qo‘yuvchi alohida har jihatdan qulay avtobuslar taqdim qilingan. «Toshkent» xal-
qaro aeroporti rahbariyatining eng muhim vazifalariga parvozlarning xavfsizligini 
ta’minlash masalalari kiradi.
141

---