Morrining seshanba darslari Muallif: Mich Elbom

 
Koʻrgazmali qurollar: uchinchi qism 
“Tungi xabarlar” jamoasi Morrinikiga uchinchi va oxirgi marotaba tashrif  buyurdi.  Bu galgi 
koʻrsatuvdagi  ruhiyat  mutlaqo  oʻzgacha  edi.  Odatiy  suhbatdan  koʻra  koʻproq  qaygʻuli 
vidolashuv sahnasini eslatardi. Ted Koppel kelishidan oldin bir necha marta qoʻngʻiroq qilib, 
Morridan qayta-
qayta “Suratga olish jarayoni sizni charchatib qoʻymaydimi?” deb soʻradi. 
Morrining koʻrsatuv oxirigacha turib bera olishiga ishonchi komil emasdi. 
– Hozirda har daqiqa oʻzimni horgʻin sezaman, Ted. Tez-tez nafasim boʻgʻilib qoladi. Agar 
baʼzi soʻzlarni aytolmay qolsam, oʻrnimga nima demoqchi boʻlganimni izohlab turasizmi? 
– Albatta, — dedi Koppel. Keyin esa tabiatan qatʼiyatli boʻlgan teleyulduz: – Agar koʻrsatuvda 
qatnashgingiz  kelmasa,  ayting,  buni  xijolatli  yeri  yoʻq,  Morri.  Har  qanday  holatda  ham 
xayrlashgani boraman yoningizga, 
– deya qoʻshib qoʻydi. 
Goʻshakni qoʻygach, Morri ayyorona jilmaydi. 
– Va nihoyat, uning ham qalbini eritdim. 
U  haq  edi.  Koppel  Morrini  “doʻstim”  deb  atay  boshlagandi.  Keksa  professorim,  hattoki, 
telebiznes vakillarining qalbida ham rahm-
shafqat uygʻotishga muvaffaq boʻlgandi. 
Juma kuni peshindan keyin oʻtkazilgan suhbatda Morri bir kun oldin kiygan kiyimida oʻtirdi. 
Bu paytga kelib, u ust-
boshini har ikki kunda almashtirardi va hali ikki kun toʻlmagani sababli 
belgilangan tartibni buzgisi kelmadi. 

---

 
84 
 
Avvalgi  ikki  Koppel-
Shvarts  koʻrsatuvidan  farqli  ravishda  bu  galgi  tasvirga  olish  ishlari 
faqatgina  Morrining  kabinetida  olib  borildi.  U  xonada  turgan  kursiga  bandi  edi.  Keksa 
professorim  bilan  oʻpishib  koʻrishgan  Koppel  kitob  javoni  yoniga  qisilibgina  joylashdi,  aks 
holda, kadrga sigʻmay qolardi. 
Suhbatni boshlashdan oldin Koppel Morrining dardi qanchalik ogʻirlashganini soʻradi. 
– Ahvolingiz qanday oʻzi, Morri? 
Morri  bemajol  qoʻlini  koʻtardi  –  zoʻrgʻa  qornigacha  koʻtarildi.  Undan  yuqoriga  koʻtarishga 
madori yetmasdi. Koppel savoliga javob olgandi. 
Tasvirga  olish  ishlari  boshlandi:  uchinchi  va  soʻnggi  suhbat.  Koppel  Morridan  “oʻlimingiz 
yaqinlashgani sari qoʻrquvingiz ortib boryaptimi?” deb soʻradi. Morri “yoʻq” deb javob qaytardi. 
Aslini olgan
da, hozir qoʻrquv avvalgidan ancha kamaygandi. U tashqi olamdan tobora uzilib 
borayotgandi:  avvalgidek  gazeta  oʻqib  berishlarini  soʻramas,  pochta  orqali  kelayotgan 
xatlarga ham uncha eʼtibor bermas, bularning oʻrniga koʻproq musiqa tinglar va derazadan 
bar
glar rangi oʻzgarishini tomosha qilardi. 
Morri ALSdan aziyat chekkan boshqa kishilar borligini ham bilardi; ulardan ayrimlari mashhur 
shaxslar edi, masalan, buyuk fizik, “Vaqtning qisqacha tarixi” kitobi muallifi Stiven Xoking. U 
tomogʻidan ochilgan teshik bilan kun kechirar, kompyuter sintezatori yordamida gapirar va 
koʻz harakatlarini ilgʻab oluvchi sensor yordamida kiprik qoqish orqali harf terardi. 
Morri uning matonatiga qoyil qolar, biroq oʻzi bu tarzda yashashni xohlamasdi. U Koppelga 
hayot bilan xayrlashish vaqti qachon kelishini bilishini aytdi. 
– Ted, hayot men uchun muloqot degani. Oʻz his-tuygʻularimni ifoda etish, boshqalar bilan 
suhbatlashish, qaygʻu va quvonchlariga sherik boʻlish tirikligimni anglatadi.  – Morri chuqur 
nafas oldi. 
– Bular poyoniga yetganda, Morrining ham paymonasi toʻladi. 
Ular xuddi qadrdonlardek suhbatlashishdi. Oldingi ikki suhbatdagidek, Koppel “ketni artish 
sinovi” haqida soʻradi – aftidan, hazilomuz javob kutgandi. Biroq Morrining jilmayishga ham 
holi qolmagandi. U faqat b
osh chayqab qoʻydi: 
– Hozir hatto tuvakda ham qaddimni tik tutib oʻtirolmayman. Har yonga ogʻib ketaveraman, 
shu sababli meni ushlab turishadi. Ishimni tugatgach, ketimni artib qoʻyishadi. Ahvolim shu 
darajaga kelib qolgan. 
U Koppelga osoyishtalikda jon be
rishni xohlashini aytdi. Va oʻzining yangi yozilgan hikmatli 
soʻzi bilan boʻlishdi: “Juda erta ketishga oshiqma, lekin juda uzoq ham qolib ketma”. 
Koppel tushkun kayfiyatda bosh irgʻatdi. “Tungi xabarlar”ning dastlabki soni olinganidan beri 
atigi  olti  oy oʻtgan boʻlsa-da,  hozirgi  Morri  Shvarts  deyarli murdaga  aylangandi.  Koʻrsatuv 

---

 
85 
 
tomoshabinlari oʻlim haqidagi miniserial koʻrayotgandek edi, Morri ularning koʻz oʻngida soʻlib 
borardi. Biroq uning jismi nurab borgani sari, shaxs sifatida oldingidan-da yorqinroq porlardi. 
Suhbat oxirlab qolganda, tasvirda Morrining bir oʻzini qoldirishdi, Koppelning esa faqat ovozi 
eshitilib  turardi.  Koppel  keksa  professorimdan  “sizning  muxlisingizga  aylangan  millionlab 
teletomoshabinlarga 
aytadigan biror soʻzingiz bormi?” – deya soʻradi. Koppel buni xayoliga 
ham  keltirmagan  boʻlsa-da,  uning  savoli  oʻlimga  hukm  qilingan  shaxsga  soʻnggi  soʻzini 
aytishga imkon berayotgandek yangradi. 
– Mehr-shafqatli boʻling, – shivirladi Morri. – Bir-biringizga tayanch boʻling. Agar shu narsalar 
bizga saboq boʻlganida edi, dunyo yashash uchun yaxshiroq joyga aylangan boʻlardi. – Soʻng 
bir  nafas  tin  olib,  qoʻshimcha  qildi  –  “Bir-biringizga  mehr-muhabbat  koʻrsating,  yoʻqsa 
halokatga yuz tutasiz”. 
Suhbat yakunlandi. Lekin negadir tasvirchi video-
kamerani oʻchirmadi va oxirgi sahna ham 
tasvirga tushdi. 
– Barakalla, suhbatni yaxshi oʻtkazdingiz, Morri, – dedi Koppel. 
Morri bazoʻr jilmaydi. 
– Qoʻldan kelgancha harakat qildim, – dedi keyin. 
– Har doimgidek. 
– Ted, xastalik ruhimga chang solmoqda. Lekin uni sindirolmaydi. Jismimni barbod qilishi 
mumkin. Ruhimni emas. 
Koppelning koʻzlari yoshga toʻldi. 
– Juda yaxshi insonsiz, Morri. 
–  Shunday  deb  oʻylaysizmi?  –  Morri  koʻzini  shiftga  tikdi.  –  Hozir  U  bilan  muzokara  olib 
boryapman.  Undan  qayta-
qayta:  “Farishtalaringdan  biriga  aylanamanmi  yoki  yoʻq?”  deb 
soʻrayapman. 
Morri Xudoga murojaat qilishiga ilk bora iqror boʻldi.