Reja: Qadimgi Yunon yozuvi va maktablari



Download 1,33 Mb.
Pdf ko'rish
bet2/5
Sana24.02.2022
Hajmi1,33 Mb.
#220914
1   2   3   4   5
Bog'liq
Yunoniston madaniyati

СОКРАТ
ГОМЕР


2.Qadimgi Yunon adabiyoti.
Qadimgi yunon adabiyotining kelib chiqishi uzoq o’tmishga borib taqaladi. Yunon 
adiblari ajoyib afsona, rivoyat, she’r, qo’shiq, doston, tragediya va komediyalar 
yaratishgan. Yunon baxshilari esa qadimgi afsona va rivoyatlarni og’zaki tarzda ijro 
etib avloddan-avlodga yetkazganlar.
“Gerakl”, “Didal va Ikar”, “Argonavtlar”, “Iliada”
va 
“Odisseya”
kabi afsona, doston 
va rivoyatlar Yunon adabiyotining eng nodir asarlaridan hisoblanadi. Yunon 
adabiyotining eng mashxur namoyandalaridan biri GOMER bo’lib, u miloddan avvalgi 
VIII asrda, boshqa ma’lumotlarga qaraganda XII asrda yashagan ekan. Gomer “Iliada” 
va “Odisseya” dostonlarining muallifidir.
Иллюстрация к изданию 1935 г
Иллюстрация М. И. Пикова


Фреска «Младенец Геракл душит змей»
Роспись «Борьба Геракла и Несса»


Dostonlarda yunonlarning Kichik Osiyodagi Troya shaxriga qilgan yurishlari,
qaxramonlarning kurashlari va boshlaridan o’tkazgan sarguzashtlari hikoya qilingan.
Yunon adabiyotining yirik namoyandalaridan biri
GESIOD
bo’lib, u miloddan avvalgi VIII
asr oxiri
― VII asr boshlarida yashagan. Uning
“Mehnat va kunlar”
poemasi yunon
mehnatkashlariga mehr-muhabbat, tekinxo’r aslzodalarga nafrat ruhida yaratilgan. Gesiod
o’z asarida mehnat axlini ulug’lagan. Miloddan avvalgi VI-IV asrlarda Yunonistonda
Esxil,
Sofokl, Yevkripid
kabi mashxur shoir-drammaturglar ijod etganlar. Ularning har biri
o’lmas qo’shiq, she’r va tragediyalar yozib qoldirganlar. Ularning eng mashhuri Esxil
bo’lib, u miloddan avvalgi 525-456-yillarda yashagan. U 90 dan ortiq tragediya yozgan.U
“Tragediya otasi” hisoblanadi. Uning eng mashxur tragediyalari “Zanjirband Prometey”
va “Forslar”dir. “Zanjirband Prometey” asarida paxlavon Prometeyning xudo Zevs
irodasiga qarshi borib, odamlarga qamish poyasida osmondan olov keltirib beradi.
Rivoyatga ko’ra, u odamlarga uy-joy qurishni, hayvonlarni qo’lga o’rgatishni, kema
yasashni, “hisob ilmi” va xat savodni o’rgatgan ekan. Bu ishlar Zevsni g’azablantirib
Prometeyni tog’ qoyasiga zanjirband qilishni buyuradi. Zevs temir tumshuqli qushga
Prometeyning jigarini cho’qib yeyishni buyuradi.Prometey kelajakda kimlar Zevsni
hokimiyatdan maxrum qilajagini biladi. Ammo u bu sirni Zevs yuborgan Germesga
aytmaydi. Shunda Zevs Prometeyga shunday g’azab qiladiki, zanjirband Prometey qoya
bilan
yer
qa’riga
tushib
ketadi.
Esxilning ‘Forslar” tragediyasi miloddan avvalgi 492-449-yillardagi Yunon-Eron
urushlari voqeasiga bag’ishlangan. Yunonistonning yana bir shoir dramaturgi
SOFOKL
dir.U miloddan avvalgi 496-406 yillarda yashab ijod etgan tragik shoirdir.U 120 dan ortiq
tragediya yozgan bo’lib, uning “Shox Edip” va “Antigona” tragediyalari mashxurdir.


3.Yunonistonda ilmiy bilimlarning 
rivojlanishi.
Qadimgi Yunonistonda fanning turli soxalari bo’yicha mashxur olimlar yetishib chiqqanlar.
Qadimgi Yunon olimlari Misr,Bobil va kichik Osiyo xalqlarining bilimlaridan ko’p baxramand 
bo’lganlar.
Qadimgi Sharq fani yunon dunyosi ilm-fanning rivojiga barakali ta’sir ko’rsatdi.
Miloddan avvalgi VII-I asrlarda Yunoniston 
Gomer, Geosid, Gerodod, Demokrit, Protagor, 
Gippokrat, Suqrot, Aflotun va Arastu (Aristotel)
kabi ulug’ siymolarni yetkazib berdi.
Miloddan avvalgi VI-V asrlarda Kichik Osiyoning g’arbiy sohilidagi Milet shaxri ilm-ma’rifat 
markaziga aylangan. Bu shaxarda o’sha zamonning mashxur olimlari,tarixchilari to’plangan 
edi.Ularning biri miloddan avvalgi 490-424 yillarda Kichik Osiyodagi Balikarios shaxrida yashab 
o’tgan Gerodotdir. U juda bilimli olim bo’lib,miloddan avvalgi 477-455 yillarda Misr, Bobil, Suriya, 
Kichik Osiyo va Qora dengiz sohillaridagi mamlakatlarga sayohat qilgan. Gerodot “Yunoniston-Eron 
urushlari tarixi” va ko’p jildli “Tarix” kitobining muallifidir. Gerodot o’zi haqida: “Gerodot ellinlar va 
boshqa xalqlarning ulug’ ishlari nom-nishonsiz qolib ketmasin deb bu ma’lumotlarni to’pladi va 
yozdi”,deb qoldirgan.
Yunon dunyosining ulug’ donishmandlaridan biri, Kichik Osiyo sohiliga yaqin joydagi Kosda 
tug’ilgan mashxur tabib Gippokratdir. U miloddan 460-375yillar orasida yashab ilod etgan. Uning eng 
sevgan mashg’uloti tabiblik bo’lib,tabobat ilmining asoslarini otasi Geraklitdan o’rgangan. U 
tabobatning hamma sohalari bilan shug’ullanib,70 dan ortiq ilmiy asar yozgan. U hozirgacha 
saqlanib kelayotgan shifokorlar qasamyodining muallafidir. Gippokrat musulmon dunyosida Buqrot 
nomi bilan mashhur bo’lib,miloddan avvalgi 375yili 85 yoshida vafot etgan.Vatandoshimiz Ibn Sino 
o’zining tibbiy ijodida Gippokrat asarlaridan foydalangan.


4.Yunonistonda me’morchilik va 
haykaltaroshlik.
Qadimgi yunonlarda me’morchilik,haykaltaroshlik va rassomchilikning kelib chiqishi 
Krit Mikena davriga borib taqaladi.San’atning bu turlari asta-sekin rivojlana borib 
miloddan avvalgi V asrda o’zining yuqori pog’onasiga ko’tariladi.

Download 1,33 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish