“mashinasozlik” fakulteti «Yer usti transport tizimlari» kafedrasi

E
tr
=[r*D*(1-μ
2
)]/l 
Bu yerda: μ – Puasson koeffitsiyenti, odatda 0,3 ga teng qilib olinadi.  
Talab  etiladigan  modul  ilmiy  tekshirish  tajribalari  asosida  ko`rilgan 
nomogramma  (41-rasm)  bilan  aniqlanadi.  Unda  mukammal,  yengillashtirilgan  va 
o`tkinchi  qoplama  turlari  uchun  A  va  B  guruh  hisoblangan  yuklamalar  bo`yicha 
modullar  aniqlanadi.  Nomogrammaning  tik  o`qiga  modul,  ufq  o`qiga  bir  harakat 
bo`lagiga  to`g`ri  kelgan  harakat  jadalligi  ko`rsatkichi  joylashtirilgan.  Nomogramma 
bo`yicha  olingan  modul  qancha  bo`lishidan  qat’iy  nazar  uning  qiymati  12-jadvalda 
ko`rsatilgandan kam bo`lmasligi kerak. 
 
41-rasm.  A  va  B  guruhidagi  yuklamalarga  mos  keluvchi  harakat  jadalligi.  1-
takomillashgan  muqum  qoplama,  2-takomillashgan  yengil  qoplama,  3-o`tkinchi 
qoplama. -------N-30 yuklama uchun, - - - - N-10 yuklama uchun. 

---

 
81 
Yo`l kiyimining qalinligi ham yerli asos tuprog`ining mustaxkamligiga asosan 
hisoblanadi.  Unda  tuproq  va  qum,  shag`aldan  iborat  o`zaro  yaxshi  bog`lanmagan 
moddalar, 
shuningdek 
organik 
yopishqoq 
moddalar 
bilan 
aralashtirilgan 
tuproqlarning  siljishi  ham  hisobga  olinadi.  Agar  yerli  asos  siljishga  qarshi 
mustaxkamligi  ta’minlanmagan  bo`lsa,  transport  vositalarining  harakatlanishidan 
hosil  bo`ladigan  betakror  yuklamalar  ta’sirida  yo`l  kiyimi  qoldiq  ezilishlar  ta’sirida 
ishdan chiqadi.