O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Тўланмаган   ҳужжатларни   банк   кўчирмасига   киритиш    учун   тугмачасини   босиш  
билан   тегишли   ҳужжатлар   кўринади   ва   ўтказилиши   керак  бўлган   ҳужжатлар   рўйхати  

---

hisobvaraqning  tartib  raqami  va  BPK  saqlovchisining  familiyasi,  ismi, 
otasining 
ismi (tashkilotning nomi) ; 
BPKning amal qilish muddati. 
BPKga operatsiyalarni amalga oshirish va ular hisobini olib borish uchun boshqa 
qo’shimcha ma’lumotlar ham kiritilishi mumkin. 
BPKlardan  foydalangan  holda  amalga  oshirilgan  hisob-kitoblar  qog’ozda  (slip, 
elektron  terminal  kvitantsiyasi)  yoki  elektron  shaklda  (bankomat  yoki  terminalning 
elektron  hujjati)  yoki  boshqa  ma’lumotnomalar  bilan  tasdiqlanadi.  Bunda  mazkur 
ma’lumotnomalar  hisob-kitoblarni  amalga  oshirishda  ishtirok  etuvchi  tomonlarga 
etarli  nusxalarda  shakllantiriladi.  Ma’lumotnomalar  BPK  orqali  amalga  oshirilgan 
operatsiyalar to’g’risidagi barcha ma’lumotlarni o’z ichiga olishi kerak. 
Ma’lumotnomalarda  BPK  va  BPK  saqlovchilarning  bankdagi  hisobvaraqlari 
rekvizitlari,  shuningdek  tashkilotlar,  naqd  pul  berish  punktlari  va  bankomatlarning 
hisobvaraqlari rekvizitlari bo’lishi shart. 
Elektron  ma’lumotnomalar  bank-ekvayerga,  bank-emitentga  yoki  shartnomada 
nazarda tutilgan protsessing markaziga yuboriladi. 
BPKlar  bo’yicha  banklar  o’rtasidagi  hisob-kitoblar: 
elektron  to’lovlar  tizimi  orqali  umumiy  asosda  amalga 
oshiriladi; 
amaliyot kuni davomida o’zaro majburiyatlarni yakuniy hisob-kitobi va yakuniy 
hisobkitoblar summasini banklarning vakillik hisobvaraqlari orqali hisobga  o’tkazish 
asosida  hisob-kitob  ishtirokchilari  tomonidan  tashkil  qilingan  protsessing  markazi 
orqali hisobkitoblarni amalga oshirish. 
Amalga  oshirilgan  operatsiyalar  bo’yicha  umumiy  hisob-kitoblar  elektron 
to’lovlar tizimi orqali quyidagicha amalga oshiriladi: 
a)  bank-emitent  tomonidan  avtorizatsiya  qilinmagan  holda  amalga  oshirilgan 
hisob- 
kitoblarda: 
bank tomonidan xizmat ko’rsatilayotgan tashkilotdan olingan elektron hujjatlar 
asosida bank-ekvayer uning hisobvarag’iga tegishli mablag’larni o’tkazadi, bunda 
avtomatik  ravishda  debet  elektron  memorial  order  shakllanadi  va  elektron  to’lovlar 
tizimi orqali bank-emitentga yuboriladi; mijozning BPK hisobvarag’idagi mablag’lar 
bank-emitent  tomonidan  debet  elektron  memorial  order  asosida  dasturiy  ravishda 
hisobdan chiqariladi. Debet elektron memorial order ro’yxat ko’rinishida chop etilib, 
bankning kunlik hujjatlar yig’majildiga tikib qo’yiladi; 
b) bank-emitent tomonidan avtorizatsiya qilingan holda amalga oshirilgan hisob- 
kitoblarda: 
bank  tomonidan  xizmat  ko’rsatilayotgan tashkilotdan olingan elektron hujjatlar 
asosida  bank-ekvayerda  avtomatik  ravishda  elektron  xabarnoma  shakllanadi  hamda 
o’tkazmalarni avtorizatsiya qilish va amalga oshirish uchun elektron to’lovlar tizimi 
orqali  bank-emitentga  yuboriladi;  bank-emitent  elektron  xabarnoma  asosida 
tranzaktsiyani avtorizatsiya qilib, mablag’larni elektron to’lovlar tizimi orqali tegishli 
tashkilotlar  hisobvarag’iga  o’tkazish  uchun  bank-ekvayerga  yuboradi  hamda 
mablag’larni  BPK  hisobvarag’idan  hisobdan  chiqarish  uchun  elektron  memorial 
orderni  dasturiy  ravishda  shakllantiradi;  mablag’lar  bank-ekvayer  tomonidan  bank-

---

57 
 
emitentdan  olingan  elektron  memorial  order  asosida  tegishli  tashkilotlarning 
hisobvarag’iga  o’tkaziladi  va  memorial  order  ro’yxat  ko’rinishida  chop  etilib, 
bankning  kunlik  hujjatlar  yig’majildiga  tikiladi.  Protsessing  markazi  orqali  hisob-
kitoblar  quyidagicha  amalga  oshiriladi:  amaliyot  kuni  davomida  BPKlar  bo’yicha 
protsessing  markazi  orqali  amalga  oshirilgan  barcha  operatsiyalar  hisob-kitob 
ishtirokchilari  uchun  ochilgan  alohida  shaxsiy  hisobvaraqlarda  yuritiladi;  yakuniy 
summalar  O’zbekiston  Respublikasi  Markaziy  bankining  hisob-kitob  markazida 
ochilgan  banklarning  vakillik  hisobvaraqlari  orqali  shartnomada  nazarda  tutilgan 
muddatda  o’tkaziladi;  banklar  tomonidan  protsessing  markazidan  olingan 
ma’lumotlar  asosida  mijozning  BPK  hisobvarag’iga  mablag’lar  o’tkaziladi  yoki 
hisobdan chiqariladi.