O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

mablag’lari harakati moddalari ma’lumotlar bazasidan olinadi. 
 
 Ushbu  ma’lumotlar bazasi  subkonto  turi sifatida  belgilangan va 5000  “Kassa”, 
5100  “Hisob-kitob  schyoti”,  5200  “Valyuta  schyoti”,  5500  “Bankdagi  maxsus 
schyotlar”da  pul  mablag’lari  harakati  moddalari  bo’yicha  analitik  hisob  yuritish 
uchun mo’ljallangan. 
Naqd pul mablag’lariga doir hujjatlar menyu Kassada, naqd pulsiz mablag’larga 
doir hujjatlar menyu Bankda mavjud. 
3.3. Kassa kirim va chiqim orderi, kassa kitobi 
Yuridik  shaxslar  tomonidan  kassa  operatsiyalarini  amalga  oshirish  qoidalari
5
 
yuridik  shaxslar    tomonidan  kassa  operatsiyalarini  amalga  oshirish  tartibini 
belgilaydi.  Tashkilotlar  o’rtasidagi  hisob-kitoblar,  shuningdek  fuqarolarning 
tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirishi bilan bog’liq holda ular ishtirokidagi hisob-
kitoblar naqd pulsiz tartibda amalga oshiriladi. Ko’rsatib o’tilgan shaxslar o’rtasidagi 
hisob-kitoblar,  agar  qonunda  boshqacha  tartib  belgilab  qo’yilgan  bo’lmasa,  naqd 
                                                      
5
 O’zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida 2015 yil 22 iyunda 2687-son bilan ro’yxatga olingan  

---

45 
 
pulda ham amalga oshirilishi mumkin. 
Tashkilotlarning 
xorijiy 
valyutadagi 
kassa 
operatsiyalari 
O’zbekiston 
Respublikasi  hududida  xorijiy  valyuta  bilan  kassa  operatsiyalarini  yuritish  tartibiga
6
 
muvofiq amalga oshiriladi. 
 Tashkilotlar  bankdan  olgan  naqd  pullarni  qaysi  maqsad  uchun  olgan  bo’lsalar, 
undan faqat o’sha maqsadda foydalanishlari shart. 
Kassa  operatsiyalari  birlamchi  hisob  hujjatlari  (kassa  kirim  orderi  va  kassa 
chiqim orderi) asosida rasmiylashtiriladi. 
Tashkilotlar  kassasiga  naqd  pullar  buxgalteriya  hisobi  va  moliyaviy  boshqarish 
vazifalarini  amalga  oshiruvchi  shaxsning  imzosi  qo’yilgan  Kassa  kirim  orderi 
bo’yicha qabul qilinadi. 
Hujjat quyidagi xo’jalik operatsiyalarni aks ettiradi: 
- 
xaridorlardan to’lov; 
- 
chakana savdo tushumini qabul qilish; 
- 
hisobdor shaxs tomonidan foydalanilmagan pul mablag’ini topshirganda; 
- 
xodim tomonidan pul mablag’i qaydarganda; 
- 
mol etkazib beruvchi tomonidan pul mablag’larini qaydarganda; 
- 
bankdan naqd pul mablag’lari olinganda; 
- 
kontragentlar bilan kredit va qarzalar bo’yicha hisob-kitob qilinganda;  
- 
boshqa pul mablag’larini kirim qilinganda. 
 
 
Operatsiyalarning turlari Operatsiya rekvizitida belgilab qo’yiladi. 
Kassa  kirim  orderi  hujjatini  Pechat  tugmachasi  bilan  qog’oz  shaklida 
chiqartirish mumkin. 
 
 
                                                      
6
 O’zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida 1999 yil 22 yanvarda 611-son bilan ro’yxatga olingan  

---

Tashkilotlar kassasidan naqd pullar buxgalteriya hisobi va moliyaviy boshqarish 
vazifalarini  amalga  oshiruvchi  shaxsning  imzosi  qo’yilgan  Kassa  chiqim  orderi 
bo’yicha chiqim qilinadi. 
Hujjat quyidagi xo’jalik operatsiyalarni aks ettiradi: 
- 
mol etkazib beruvchilarga to’lov; 
- 
xaridorlarga pul mablag’lar qaydarilganda; 
- 
hisobdor shaxslarga pul mablag’lari berilganda; 
- 
qaydnomalar bo’yicha xodimlarga pul mablag’i berilganda; 
- 
bankka naqd pul mablag’lari topshirganda; 
- 
kontragentlar bilan kredit va qarzalar bo’yicha hisob-kitob qilinganda; 
- 
pul mablag’lari inkasso qilinganda; -  deponentlashtirilgan 
ish 
haqi 
berilganda; - 
boshqa pul mablag’lari chiqim qilinganda. 
 
 
 
 
Kassa  chiqim  orderi  hujjatini  Pechat  tugmachasi  bilan  qog’oz  shaklida 
chiqartirish mumkin. 
- 
 
Kassa kitobi hisobot shakli bo’lib, unda barcha naqd pul mablag’larning harakati 
aks ettiriladi. 
Foydalanuvchi  hisobot  shaklini  kassa  kitobi  va  kassir  hisobotini  pechat  qilishi 
mumkin. 
Yuridik  shaxslar  tomonidan  kassa  operatsiyalarini  amalga  oshirish  qoidalariga 
binoan kassir bu ishlarni har kun amalga oshirishi lozim va quyidagi ketma-ketlikda 
amalga oshiriladi: 
1. 
Kun  oxirida  kassir  yakunlangan  kun  uchun  kassa  kitobi  hisobot  shaklining 
ikki  varog’ini  (kassa  kitobi  va  kassir  hisoboti)  pechat  qiladi.  Ular  bir-biriga  mos 

---

47 
 
keladi. 
2. 
Barcha  dastlabki  hujjatlar  ilova  qilingan  holda,  kassir  ikkala  varog’ini  bosh 
buxgalterga  taqdim  etadi,  va  u  esa,  ikkala  varoqqa  imzo  qo’yadi  va  kassirga  kassa 
kitobini qaydarib beradi. 
3. 
Kassir hisobot davrida to’plangan kassa kitobi varog’ini jamlaydi va tikadi.