Kafedrasi husanov nishonboy abdusattorovich dilmurodova nilufar asatullayevna

Matn yuzasidan topshiriqlar. 
2-topshiriq: 
a)  matnni o‘qing; 
b)  mazmunini so‘zlab bering;  
c)  rus tiliga tarjima qiling; 

---

15 
 
d)  matn yuzasidan savollar tuzing.
 
 
Eslab qoling! 
O‘zbek  tilida  gapning  odatdagi  tartibida  avval  ega,  gap  oxirida  kesim,  ular 
bilan bog‘langan ikkinchi darajali bo‘laklar ularning orasida keladi. 
 
Bu turfa olam 
Alisher  Navoiy  o‘z  davrida  tilshunoslik  fanining  rivojlanishida  juda  katta 
xizmat qildi. 
Navoiyning  fikricha,  til  inson  ruhiy  faoliyatining  natijasidir.  Har  bir  jonivor 
ovoz  chiqara  oladi,  lekin  inson  nutqining  asosiy  maqsadi  -  biror  ma’noni 
ifodalashdan iborat. Inson aqlu zakovatigina so‘z orqali muloqot qilishga qodirdir. 
Navoiy xorijiy tilni bilish inson uchun juda foydali ekanligini tashviqot qilgan, 
o‘zi  fors  va  arab  tillarini  mukammal  bilgan.  Xalqparvar  bobomiz  turkiy  tilning 
jamiyatdagi  mavqeini  tiklash,  mamlakatda  tillar  teng  huquqligini  amalga  oshirish 
uchun g‘amxo‘rlik qildi.  
 
Eslatma.  Ma’lumki,  o‘zbek  va  tojik  xalqlari  asrlar  davomida  bir  hududda 
yashab,  bir  xil  tarixiy  sharoitda  turmush  kechirganlar.  Buning  natijasida  tojik  va 
o‘zbek  tillari  bir-birini  boyitgan:  o‘zbek  tili  lug‘atiga  barg,  korxona,  chamadon 
kabi ko‘pgina tojikcha so‘zlar o‘tgan;  qaymoq, qayroq, qanor,  yurt kabi ko‘pgina 
o‘zbekcha  so‘zlar  tojik  tili  lug‘atiga  qo‘shilgan.  Shunday  bo‘lishiga  qaramay, 
o‘zbek va tojik tillarining fonetikasi va grammatik qurilishi bir-biriga o‘xshamaydi. 
Buning  sababi  bu  ikki  tilning  ikki  xil  til  oilasiga  mansubligidir;  o‘zbek  tili  oltoy 
tillar  oilasining  turkiy  turkumiga,  tojik  tili  esa  hind-yevropa  tillari  oilasining  eron 
turkumiga kiradi.