Axborot kommunikatsion texnologiyalar

2.3§ Axborot xavfsizligi sohasidagi xalqaro standartlar 
 
Standart  –  mahsulotning  xarakteristikalari,  ishlab  chiqarish  jarayoni 
qoidalari, ishlab chiqarish jarayonlari, saqlash, tashish, sotish va yo‘qotish, ishlarni 
bajarish yoki xizmatlarni ko‘rsatish qoidalari bilan belgilanadigan hujjat. 
Standart  shuningdek  atamashunoslik,  ramziylashtirish,  qadoqlash,  etiketlash 
yoki  belgilash  (tamg‘alash)  va  ularni  qo‘llash  qoidalariga  ham  ega  bo‘lishi 
mumkin. 
Standartlashtirish – muayyan sohada buyurtma qilishning maqbul darajasini 
ta’minlashga qaratilgan ilmiy va texnik faoliyat  bo‘lib, u amaldagi yoki potentsial 
vazifalarga nisbatan universal va takroriy foydalanish qoidalarini belgilaydi. 
Xalqaro  standart  –  xalqaro  tashkilot  tomonidan  qabul  qilingan  standartdir. 
Amalda  xalqaro  standartlar,  odatda,  ilmiy  va  texnik  jamiyatlar  tomonidan  ishlab 
chiqilgan  va  dunyoning  turli  mamlakatlarining  normalari  sifatida  qabul  qilingan 
standartlar va mintaqaviy standartlarni ham ifodalaydi. 
Xalqaro  standartlarning  asosiy  maqsadi  –  xalqaro  miqyosda  yangi  sifat 
tizimlarini  ishlab  chiqish  va  ularni  sertifikatlashni  ishlab  chiqishda  yagona 
metodologik asos yaratishdir. 
Axborot xavfsizligi standartlari ikki turga bo‘lingan: 
1.  Xavfsizlik  talablari  uchun  axborot  tizimlari  va  xavfsizlik  uskunalarini 
tasniflashga qaratilgan baholash standartlari; 
2.  Himoya  uskunalarini  joriy  etishning  turli  jihatlarini  tartibga  soluvchi  texnik 
shartlar. 
Standartlar  alohida  kompaniyalar  yoki  konsortsiumlar  uchun,  shuningdek, 
NIST  (National  Institute  of  Standards  and  Technologies  -  Standartlar  va 

---

33 
Texnologiyalar 
Milliy 
Instituti), 
ISO 
(International 
Organization 
for 
Standartization  -  Xalqaro  Standartlashtirish  tashkiloti)  va  BSI  (British  Standards 
Institute  –  Britaniya  Standartlar  Instituti)  kabi  nufuzli  institutlar  uchun  paydo 
bo‘lgan. 
Jahon  standartlashtirish  nuqtai  nazaridan  geografik  jihatdan  mustaqil  ikki 
mintaqaga bo‘lingan: 
• Evropa va Osiyo ISO standartlarini tan oladi. 
•  Amerika  Qo‘shma  Shtatlari  NIST  standartlaridan  foydalanishni  ma’qul 
ko‘radi.