Жиззах вилоят халқ таълими ходимларини қайта

3. Тажрибанинг хавфсизлиги. Синфда ва синфдан ташқари дарсларда 
ўқитувчи ўқувчилар хавфсизлигига жавобгар. Шунинг учун ҳар бир амалий 
ёки лаборатория машғулотида техника хавфсизлиги тўғрисида ўқувчилар 
билан суҳбат олиб бориш шарт. Ўқитувчи ўзи техника хавфсизлигини ва 
биринчи ёрдам беришни билиши шарт! 
4. Ишончлилиги. Ҳар бир қилинадиган тажрибаларни ўқитувчи 
олдиндан тайёрлаш керак. Агар тажриба дарсда чиқмай қолса, уни 
ўқувчиларга тушунтириб бериш ва кейинги дарсда албатта кўрсатиб ўтиш 
керак. 
5. Тажрибани изоҳланиши. Ҳар бир тажрибанинг билим қиймати уни 
тушунтирилгандагина ошади. Тажриба бу фокус эмас, балки илмий 
тадқиқотнинг бир усулидир. Кўргазмали тажрибанинг асосий талабларидан 
бири унинг техникасидир. Ўқитувчининг арзимаган хатоси ўқувчилар 
томонидан такрорланади. 
Кўргазмали тажрибаларнинг методикаси 
1. 
Тажрибанинг мақсадини аниқлаш. 
2. 
Тажриба кўрсатиладиган жиҳознинг тасвири, керакли шароит ва 
реактивлар билан таништириш. 
3. 
Ўқувчиларнинг кузатишини ташкил этиш. Ўқитувчи жиҳознинг 
қайси томонини кузатиш кераклигини, нимани кутиш кераклигини аниқлаб 
бериш керак. 
Ўқув тажрибаси 
Ўқувчилар томонидан бажараладиган ўқув тажрибалари мустақил 
ишнинг бир туридир. Ўқув тажриба ишлари янги мавзуни ўрганиш, уни 
текшириш ва пухталашга қаратилган ҳамма бир хил (фронтал) тарзда ёки 
гуруҳларга бўлиб бажариладиган лаборатория тажрибалари ҳамда амалий 
машғулотлардан, дастурнинг алоҳида мавзуларини ўрганиб бўлинганидан 
кейин турли хил тажриба масалаларини ҳал этиш ёки амалиётдан иборат 
бўлиши керак. 
Ўқув тажрибасини ўқитиш жараёнида қўллаш қуйидагилардан 
иборат: 
1. Айни дарсда ўтилган мавзуни қайтариш. Айни дарсда ўтилган 
мавзуни қайтаришда ўқув тажрибанинг мақсади яъни ўтилган дарсдаги 
моддаларнинг 
хоссалари 
ёки 
ҳодисалар 
тўғрисидаги 
билимларни 
чуқурлаштириш, 
умумлаштирилган 
тушунчаларни 
шакллантиришга 
эришилади. Масалан, сувда эримайдиган асосларни ўрганишда ўқувчиларга 

---

53 
қуйидаги вазифаларни тавсия қилиш мумкин: 
а) мис (II)-гидроксидини олиб, унинг сувда эрувчанлигини текширинг, 
индикаторга реакция беришини кўринг, парчаланиш реакцияни ўтказинг. 
б) темир (II)-гидроксидини олиб сувда эрувчанлигини текширинг. 
в) рух гидроксидини олиб сувда эрувчанлигини текширинг. 
Ўқитувчи билан биргаликда олиб борилган тажрибалар ўқувчиларнинг 
техник малакасини оширишда ёрдам беради.