Talabalar hayotida stress sabablari oqibatlari va oldini olish yo’llari

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

26 

IV BOB. STRESS OMILGA JAVOB REAKTSIYASI 

Organizmga stressorni ta‟siri natijasida stress paydo bo‟ladi. Odatda, stressni 

rivojlanishi  organizmda  yaxshi  ko‟nikma  qilib  olgan  sistema  bo‟yicha  kechadi. 

O‟ziga  mos  bo‟lgan  retseptorlarni  signallari  ko‟pincha  sezgi  organlarini 

retseptorlari orqali markaziy nerv sistemasiga uzatiladi. Nerv kataklarining har xil 

yadrolarida bu signallar analiz qilinadi va bunday vaziyatda qanday harakat qilish 

kerakligi  aniqlanadi.  Bu  echim  esa  nerv  impulslari  holatida  bajaruvchi  qismlarga 

uzatiladi,  ular  esa  o‟z  navbatida  organizmni  javobini  ta‟minlaydi.  Ko‟p  yillar 

davomida  olimlar  universal  mediatorni  topishga  harakat  qilishgan,  u  esa  stressni 

rivojlanishiga  undovchi  vazifani  bajarishi  kerak  edi.  Ammo  stress,  integral  javob 

reaktsiyasi  emas  u  ma‟lum  bir  mediator  reaktsiyaga  bog‟lana  olmaydi,  chunki, 

stress organizmdagi turli xil mediatorli sistemalarni o‟zaro murakkab ta‟sirlashuvi 

natijasidir.  Vujudga  kelgan  stress,  organizmdagi  stressni  yo‟qotishga  yoki 

kamaytirishga  qaratilgan,  bir  qator  javob  reaksiyalari  bilan  kuzatiladi.  Bu  javob 

reaksilar esa tabiatiga ko‟ra ikki turga ajratiladi [5;9]: