|
1. Yuqori darajada. 4 ta fan bo’yicha asarlarni cholg’u asbobida
mahorat bilan ijro etib, ashulla yo’lini kuylab, asarni nazariy tahlil qilgan,
asarlarni amalda tadbiq etish layoqatiga ega deb topilganlar.
2.Yaxshi daraja. Asarlarni chaladi, kuylay oladi, ijro mahorati, vokal-
kuylash, nazariy savodxonligi, dirijyorlik qilishda kamchiliklari borlar.
3. Qoniqarli darajada. Asarlarni to’liq ijro etaolmaydi, asarlari soni
ham kam lekin cholg’uda chalishi bilim, malka va tayyorgarlikka ega.
O’z
bilimlarini ko’rsatib, namoyish qilish malakasi yaxshi
shakillanmagan.
4. Qoniqarsiz daraja. Cholg’u asbobida chalish, vokal kuylash,
dirijyorlik qilish malakasi shakillanmagan, bir asarni to’liq ijro etaolmaydi,
nazariy va amaliy bililarni amalda namoyon qilishga tayyor emas.
Ikkita oliy o’quv yurti talabalari o’rtasida o’tkazilgan daslaki ,,sinov”
natijalari ushbu mezonlar asosida baholandi, umuniy natijalar jadval
ko’rinishida quydagicha ko’rinish oldi.
62
1- jadval.
Tajriba boshida.
Talabalarning “maktab repertuari” ni ozlashtirganlik darajasi:
Guruhlar
Talabalar
soni.
O’zlashtirish darajasi
yuqori
yaxshi
qoniqarli
Qoniqarsiz
Tajriba.
134
14
26
58
36
Nazorat.
132
15
24
60
33
Jami :
266
29
50
118
69
Jadvalda ko’rinib turibdiki talabalarning ,,maktab repertuar’’ ni
o’zlashtirishlari ancha past ekanligi, bu esa ushbu fanni o’tilishi, tashlik
etilishida jiddiy muammolar mavjudligini ko’rsatar edi, bu kamchiliklarning
eng muhumi biz ta’kidlab o’tgan muammolar bilan bog’liq ekanligi tajriba-
sinov ishlari jarayonida ham o’z isbitini topdi.
Shundan etiboran biz tajriba-sinov ishlarimizning reja dasturi bo’yicha
uning shakllantiruvchi bosqichida ko’zda tutilgan vazifalarni amalga
oshirishga kirishdik. Bunda aytib o’tganimizdek o’zimiz ishlab chiqqan
tavsiya va ish usul shakllari mazmunini ifodalovchi ,,metodika’’ mizni
amalga tadbiq etish uchun uni cholg’u, vokal, dirijyorlik, xor va
xorshunoslik, fanlari o’qituvchilariga tarqatdik va shu asosida talabalarga 2-
3-4-kurslarda umumta’lim maktablarining sinflari b’yicha rejalashtirilgan
maktab repertuari asarlari bilan ishlash to’lga qo’yildi. Bir yil davomida olib
borilgan tajriba-sinov ishlari jarayonida 4ta fan bo’yicha tajriba guruhlarida
o’quv mashg’ulotlarini olib boradigan o’qituvchilar bilan yaqin hamkorlik
o’rnatildi va ularni dars jarayonida maktab repertuari bilan ishlashlari
bo’yicha maslahatlar berib borildi talabalarning esa maktab repertuari
o’zlashtirish darajasi, asarlarni kuylash, cholg’u asbobida chalish, asarga
63
dirijyorlik qilish va xor bilan ishlash ( asarni amalda o’rgataolish ) bo’yicha
bilim, malakalari, asarlarni nazariy tahlil qila bilishlari nazorat qilib borildi.
O’qituvchilarning o’z navbatida talabalar bilan maktab repertuarini
o’rganishda samarali ish uslublarini qo’llash, ulardan unumli foydalanish
ko’nikmasini shakillantirishga ham doimiy e’tibor qaratildi.
Tajriba-sinov ishlari davomida tajriba guruhlaridagi talablarning
,,maktab repertuari’’ni o’zlashtirish bo’yicha erishgan natijalarni aniqlqsh
yuzasidan ikki marta yalpi tarizda sinov o’tkazildi. Bu qishgi semestr va
yozgi semestr yakunida o’tkazildi. Yozgi semsetr yakunidagi sinov tajriba-
sinov ishlarining yakuni sifatida o’tkazildi. Tadqiqotning nihoyasidagi tajriba
guruhi talabalari bilan nazorat guruhi talabalarining maktab repertuarini
o’zlashtirish natijalari qiyosiy taqqoslanib ko’rilganda tajriba guruhidagi
talabalarning o’zlashtirishida ijobiy tamonga biz kutganimizga nisbatan ham
ancha samarali bo’lganligi kuzatildi. Bu holat tatqiqot nihoyasida tajriba-
sinov ishlarining mofaqiyatli kechganligi tatqiqot ishining pedagogik,
metodik va ilmiy jihatdan to’g’ri tashkil etilganligi va ishlab chiqilgan
metodikaninh samarali bo’lganini tasdiqladi.
Tajriba-sinov ishlarining natijalari tadqiqot yakunida oliy pedagogik
ta’lim tizmidagi “musiqiy ta’lim” yo’nalishida bo’lg’usi musiqa
o’qituvchilarni maktab faoliyatiga tayyorlashda maktab repertuarining o’rni
va ahamiyatini ilmiy asoslab berishga qaratilgan tadqiqotchilik faoliyati
yuzasidan umumiy hulosalar chiqarish imkonini beradi.
Pedagogik tajriba-sinov ishlari natijalarini tajribadan oldingi va tajsiba-
sinovidan keyingi natijalarni qiyosiy tahlil qilishda matematik statistika
uslubiga tayanildi. Talabalarning tajribadan keyingi maktab repertuarini
o’zlashtirishlari quydagi jadvalda aks ettirildi.
64
2-jadval
Talabalarning tajribadan keyingi maktab repertuarini o’zlashtirish darajalari.
Guruhlar
Talabalar
soni
O’zlashtirish darajalari
yuqori
yaxshi
qoniqarli
Qoniqarsiz
Tajriba
134
29
38
49
18
Nazorat
132
20
29
57
28
Jami
266
49
67
108
46
Talabalarning
tajribadan
oldingi
va
tajribadan
keyingi
o’zlashtirishlaridan ijobiy o’zgarishlarni aniq ifoda etish uchun uni quyidagi
jadvalda aks ettirdi
.
3-jadval
Tajriba-sinov o’tkazishdan oldingi va keyingi ko’rsatkichning statistik
ehtimollik ifodasi.
Guruhlar
Jami
%
Yuqori
Yaxshi
qoniqarli
qoniqarsiz
T.O.
T.K.
T.O.
T.K
T.O.
T.K
T.O.
T.O.
Tajriba
14
29
26
38
58
49
36
18
100
Nazorat
15
20
24
29
60
57
33
28
100
Jami
29
49
50
67
118
106
69
46
100
Statistik
ehtimollik
0,108614232
0,183521
0,187266
0,250936
0,445693
0,393258
0,258427
0,172285
1
Yuqoridag jadvaldan quyidagi statistik tanlanmalarga ega bo’ldik.
65
4-jadval.
1
²
2
3
4
T.O.
T.O.
T.O.
T.O
T.O.
T.O.
T.O.
T.O.
1
0,108614232
0,183521
0,187266
0,250936
0,445693
0,393258
0,258427
0,172285
Tajriba-sinov o’tkazilmasdan olringi va keyingi natijalarni quyidagi jadvalda
keltiramiz:
5-jadval.
Ko’rsatkichlar
Natijalarning
o’rtacha qiymati
Yuqori yaxshi
javoblarning
salmog’i
Javoblarning
o’rtachaga nisbatan
tarqoqligi
T.O
T.K
T.O
T.K
T.O
T.K
=3,1
=3,9
29,6%
43,4%
Bu yerda
o’rtacha arifmetik qitmathamda
V
variyatsiya ko’rsatkichidir.
5-jadvalda ko’rinadiki, tajriba-sinov ishlaridan so’ng talabalarni
o’zlashtirishlarida sezilarli darajada o’sish bo’ldi.
Jumladan, bu ko’rsatkichlar o’rtacha qiymati 3,1 dan 3,9 ga oshdi, juda yaxshi
va yaxshi javoblar salmog’i 29,6% dan 43,4 ga oshgan va so’rovnoma javoblari
o’rtachaga nisbatan tarqoqligi
Do'stlaringiz bilan baham: | 
