Ergashxodjaeva Sh. Dj., Qosimova M. S

9.2-rasm. Firmaning tovar strategiyasi
16
Variatsiya  deganda  birinchi  navbatda  tovarning  tashqi  shakli  va  stili,  uning
o‘rovi  va  tovar  markasini  o‘zgartirishni,  tovar  holatining  emas,  balki  mavjud  tovar
shakli  va  texnik  jihozlanishning  o‘zgarishini  tavsiflar  texnik  eksplatatsion
xususiyatlarini o‘zgartirishni tushunadi.
Modifikatsiya  tovar  sifatini  yaxshilanishidan  tashqari,  uning  funksional
tavsifnomalarini 
takomillashtirishni 
nazarda 
tutadi, 
bu 
esa 
tovarni
differensiatsiyasiga, ya’ni uning innovatsiyasiga mansubdir.
 
16
 Ergashxodjaeva Sh.J. Strategik marketing. Darslik. -T.: Ozbekiston faylasuflari milliy jamiyati, 2014. - 240b.
​ 
 
Tovar eliminatsiyasi – samarali tovar siyosati korxonaning tovar nomenklaturasi
va ishlab chiqarish dasturini doimiy ravishda nazorat qilish va tartibga solib borishni
nazarda tutadi.
Tovar  eliminatsiyasi  strategiyasining  vazifasi  –  bozorda  jozibadorlik  nuqtai
nazaridan shubhali va qayta tekshiruvdan o‘tishi lozim bo‘lgan tovarlarni aniqlashdan
iborat.
Tovar  variatsiyasi  –  ishlab  chiqarilayotgan  va  bozorda  mavjud  bo‘lgan  tovarni
uning  ayrim  xususiyatlari  yoki  ko‘rsatkichlarini  o‘zgartirish  yo‘li  bilan

---

10
0
10
0
modifikatsiyalash.
Variatsiya – bozorda mavjud bo‘lgan tovarlarni zamonaviylashtirish.
Eliminatsiya  –  ishlab  chiqarish  dasturidan  bironta  tovarni  ishlab  chiqarishni
chiqarib tashlash.
Tovar  innovatsiyasi  strategiyasi  yangi  tovarni  ishlab  chiqarish  va  tatbiq  etish
dasturini  aniqlaydi.  Biroq  «yangi  tovar»  tushunchasini  turli  talkinga  ega  va
takomillashtirishni  asoslash  sifatida  ishlatiladi,  mavjud  tovarni  yangilash  uchun
ishlatiladi.
Mavjud  nazariya  va  amaliyotda  innovatsiya  «yangilik  kiritish»  va  «yangilik»
tushunchalari bilan sinonim hisoblanadi.
Bozor  innovatsiyasi  deganda  mavjud  mahsulot  bo‘yicha  yangi  g‘oyani  olish,
shuningdek yangi mahsulotlarni ishlab chiqish va bozorga chiqarish tushuniladi.
Tovar  innovatsiyasi  yangi  tovarni  ishlab  chiqish  va  qo‘llashni  ko‘zda  tutadi  va
amalga  oshirish  shakli  bo‘yicha  tovar  differensiatsiyasi  va  tovar  diversifikatsiyasiga
bo‘linadi.
Tovar diversifikatsiyasi o‘zida raqobatchi tovarlardan ajralib turuvchi qiladigan
bir  qator  asoslangan  tovar  modifikatsiyasini  ishlab  chiqish  jarayonini
mujassamlashtiradi.
Bozorni  modifikatsiyalashda  sotish  hajmini  oshirish,  iste’molchilar  ishonchini
kozonish, yangi bozor segmentlariga tovarni chiqarish, mijozlar e’tibori va qiziqishini
ushbu  firma  chiqarayotgan  tovarlarga  qaratish,  xaridorlarni  tovarni  intensiv
iste’molini rag‘batlantirish orqali amalga oshiriladi.
 
Tovarni  modifikatsiyalashda  tovar  sifatini  oshirish,  tovar  xossasini  yaxshilash,
tovarni bezash va tashqi dizaynini yaxshilash ko‘zda tutiladi.
Marketing-miksni  modifikatsiyalashda  esa  marketing  elementlaridan  to‘liq
ishlatishni nazorat qilish optimal maqsadda marketing elementlarini shakllantirish va
qo‘llash ko‘zlanadi.
Maqsadli  bozorni  o‘zlashtirish  yo‘llarini  qidirishda  muqobil  strategiyalarni
aniqlash uchun I.Ansoff tomonidan 1966 yilda taklif etilgan «tovar-bozor» matritsasi
ishlatiladi.