Самиси ўқув услубий

Статистик кузатиш деганда ижтимоий ҳодисалар ва жараёнлар 
ҳақидаги далилларни режали, илмий, уюштирилган ҳолда тўплаш асосида 
маълумотлар базасини шакллантириш жараёни тушунилади.
Туризм соҳасида ҳам статистик кузатиш бир қанча жараёнларни ўз 
ичига олади: 
- статистик кузатиш орқали дастлабки маълумотларни тўплаш; 
- маълумотларни тизимлаштириш ва гуруҳлаш; 
- маълумотларни ҳар томонлама тавсифлаш; 
- маълумотларни умумлаштириш, ҳисоблиш ва таҳлил қилиш. 
Шуни инобатга олиш лозимки, иқтисодий таҳлилда маълумотлар асосан 
расмий ҳисоботлардан олинади ва ҳисоб ҳамда ҳисобот маълумотларига 
таянади. Статистик таҳлилда кўп ҳолларда маълумотлар ҳисобот 
маълумотлари билан бирга тайёр ҳолда учрамайдиган маълумотларни ҳам 
турли усуллар билан шакллантиради. Бундай усулларга қуйидагиларни 
киритиш мумкин:

анкети сўрови (ёзма, оғзаки),

далилларни (фактларни) ёзиб бориш,

ҳисоб ва ҳисоботлар маълумотларидан бевосита фойдаланиш,

оммавий тарзда рўйхатга олиш (аҳоли ва бошқа ашё ва 
бойликларнинг переписи),

аҳоли бюджетини танлаб ўрганиш кабилар. 
Маркетинг тадқиқотида статистик кузатишнинг жуда кўп турларидан 
фойдаланилади. Уларни тўғри ва тўлиқ англаш учун ҳар бир талаба ёки 
мутахассис уларнинг қисқача мазмуни билан таниш бўлиши лозим. 
Статистик кузатишнинг таснифий белгилари иккига бўлинади: 
- кузатиладиган бирликни қамраб олиш даражаси бўйича 
- далилларни вақти бўйича жамлаш нуқтаи назаридан. 
Ушбу гуруҳлар ҳам ўз навбатида бир қанча гуруҳларга ва турларга 
бўлинади. Бунда маркетинг тадқиқотларининг қайси мақсадда ўтказилиши 
аҳамиятга лидир. Буларнинг бир-бири билан боғлиқлигини қуйидаги 
жадвалда кўриш мумкин (1-жадвал). 
Ялпи (тўлиқ) кузатиш ўрганилаётган объектни батафсил ҳисобга 
олиш тушунилади. Бунга мисол тариқасида, макро даражада аҳолининг 
рўйхатга олинишини (переписини) келтиришимиз мумкин. Микро даражада 
эса, ҳар бир корхонанинг мол-мулки, ишлаб чиқарилган маҳсулоти (иш, 
хизмати) ҳажми кабиларни кўрсатиш лозим.