Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълими вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини

Масалан: шаклларни устма-уст қўйиш ўйинида, биринчидан, ўйин 
вазифаси бўйича бола шаклларни устма-уст қўйиш натижасида қандай шакл 
ҳосил бўлишини топса, иккинчидан, тарбиячининг топшириғи бўйича 
шакллар сонини санаб беришни, шакллар қандай кўринишда эканлигини ва 
уларнинг номларини айтишни, рангларни ажратиб бериш вазифаларини 
бажаради (таълимий жиҳати). Бундан ташқари, тарбияланувчи «сичқонча»дан 
фойдаланиб компютерда ишлаш малакасини ҳосил қилади ва компютер 
саводхонлигини оширади. 
Мултимедиа-гуркираб 
ривожланаѐтган 
замонавий 
ахборотлар 
технологиясидир. Унинг ажралиб турувчи белгиларига қуйидагилар киради: 
Ахборотнинг хилма-хил турлари: ананавий (матн, жадваллар, безаклар 
ва бошқалар), оригинал (нутқ, мусиқа, видеофилъмлардан парчалар, 
телекадрлар, аниматсия ва бошқалар) турларини бир дастурий маҳсулотда 
интегратсиялайди. Бундай интегратсия ахборотни рўйхатдан ўтказиш ва акс 
эттиришнинг турли қурилмалари: микрофон, аудио-тизимлар, оптик компакт-
дисклар, телевизор, видеомагнитофон, видеокамера, электрон мусиқий 
асбоблардан фойдаланилган ҳолда компютер бошқарувида бажарилади; 

---

87 
Муайян вақтдаги иш, ўз табиатига кўра статик бўлган матн ва 
графикадан фарқли равишда, аудио ва видеосигналлар фақат вақтнинг маълум 
оралиғида кўриб чиқилади. Видео ва аудио ахборотларни компютерда қайта 
ишлаш ва акс эттириш учун марказий протсессор тез ҳаракатчанлиги, 
маълумотларни узатиш шинасининг ўтказиш қобилияти, оператив(тезкор) ва 
видео-хотира, катта сиғимли ташқи хотира (оммавий хотира), ҳажм ва 
компютер кириш-чиқиш каналлари бўйича алмашуви тезлигини тахминан 
икки баравар оширилиши талаб этилади; 
Мултимедиа воситалари асосида таълим-тарбия бериш ҳозирги куннинг 
долзарб масалаларидандир. Мултимедиа - бу информатиканинг дастурий ва 
техникавий воситалари асосида аудио, видео, мант, графика ва аниматсия 
эффектлари асосида ўқув материалларини мактабгача ѐшдаги болаларга 
етказиб беришнинг мужассамланган ҳолдаги кўринишидир
7
. 
Мултимедиа воситалари асосида мактабгача ѐшдаги болаларга таълим-
тарбия бериш қуйидаги афзалликларга эга: 
А) берилаѐтган материалларни чуқурроқ ва мукаммалроқ ўзлаштириш 
имконияти бор; 
Б) таълим-тарбия олишнинг янги соҳалари билан яқиндан алоқа қилиш 
иштиѐқи янада ортади; 
В) таълим-тарбия олиш вақтининг қисқариши натижасида, вақтни 
тежаш имкониятига эришиш; 
Г) олинган билимлар киши хотирасида узоқ муддат сақланиб, керак 
бўлганда амалиѐтда қўллаш имкониятига эришилади. 
Демак, компютерли дидактик ўйинлар таълим билан бевосита боглиқ 
бўлиб, таълим жараѐнини амалга оширишга ѐрдам қилади. Компютер ва унинг 
хотирасидаги таълимий ўйинлар биргаликда, мултимедиа технологияси 
(компютерли таълим)нинг ўйинлар бўйича асосий дидактик воситаси 
ҳисобланади. Компютер хотирасидаги ўйинлардан ташқари, қўшимча 
дидактик ўйинлар тайѐрлаш мумкин.