Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълими вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини

киритиш.
Ривожланган мамлакатларда олий таълимнинг мақсади барча 
даражадаги малакали ходимларни тайѐрлаш оркали рақобатбардош махсулот 
тайѐрлаш ва хизматлар кўрсатишни йулга куйишдир. 
Рақобатбардошли мутахассисларсиз рақобатга чидамли иқтисодни 
бўлиши мумкин эмас. 
Ўзбекистонда бу муаммони ечишнинг асоси кадрлар тайѐрлашнинг 
моделидир.
У ўзининг қуйидаги асосий қисмларига эга: 
1. 
Шахс - кадрлар тайѐрлашнинг асосий субъекти ва объекти, 
хизматларининг истеъмолчиси ва ишлаб чикарувчисиз. 
2. 
Давлат ва жамиит - кадрлар тайѐрлаш ва талаб қилишнинг 
кафолати. (назорат қилади, тартибга солади, мувофиқлаштиради). 

---

45 
3. 
Узлуксиз таълим - малакали ва рақобатбардошли кадрлар 
тайѐрлашнинг асоси. (барча узлусиз таълим турлари, ДТС, структура ва 
фаолият мухитини ўз ичига олади), 
4. 
Фан - юқори малакали мутахассисларни ишлаб чикарувчи ва 
истеъмолчиси, педагогик ва информатсион технологияларини яратувчиси. 
5. 
Ишлаб чиқариш - асосий буюртмачи, эҳтиѐжни аниқловчи. 
(Тайѐргарлик даражасига ва сифатига талаб қуювчи, кадрлар тайѐрлаш 
системасини моддий-техника таъминоти ва молиялаштиришнинг аъзоси). 
Узлуксиз таълим ривожининг асосий принциплари: 
1. Бирламчилиги. Ривожининг бирламчилиги, устунлиги. 
2. Таълимни 
демократлаштириш. 
ОТМнинг 
мустақиллигини 
кенгайтириш. 
3. Инсонпарварлиги. Инсон қобилиятини кенгайтириш, таълимга 
бўлган эҳтиѐжни фондириш, шахс, жамият ва мухитни умумийлашиши. 
4. Маънавийлашуви. Эстетик бой дунѐқараш, юқори маънавият, 
маданият ва ижодий тафаккурни шаллантириш. 
5. Миллийлик. Таълим миллийлик йўналиши. Миллий анъаналар ва 
одатлар, тарих, маданиятимиз билан бу қаторда бошқа халқлар тарихига ва 
маданиятига ҳурмат. 
6. Таълим ва тарбиянинг боғлиқлиги. 
7. Иқтидорли ва истедодли ѐшларни аниқлаш. Билим олишга, 
ривожланишга шароит яратиш. 
Узлуксиз таълим муҳим элементи ДТС (давлат таълим стандарти). У кўп 
ўлчовчи конструкция бўлиб, мутахассис ва йўналишнинг умумий 
тавсифларини акс эттиради, тайѐргарлик даражасига талабаларни аниқлайди, 
таълим дастурини мазмунини белгилайди, уни амалга оширишни, ходимлар 
тайѐрлаш сифатини назорат қилади, талабларни шакллантиради. 
ДТС яратишнинг асосий принциплари: 
1. Инсонпарварлик ва маънавиятлилик. 
2. Асосийлик (фундаменталлик). 
3. Умумтаълим ва касб-малака таълими. 
4. Узлуксиз ва анъанавийлик. 
5. Олдинда бўлиш. 
6. Ўзгармаслик (мобильность). Дастурнинг ўзгармаслиги. 
7. Талабаларнинг академик мобиллиги. 
8. Ўз-ўзини тайѐрлаш (самообразование). 
9. Таълимни кенгайтириш имкониятларини мавжудлиги. 
10. Кўп даражали сифат назорати. 
Назорат 3 босқичда амалга оширилади: 

---

46