Mexanik va elektromagnit tebranishlarning qiyosiy xarakteristikasi

Tebranishlarni   o'rganishda  yagona  yondoshish  haqida.  Mexanik   

va    elektr  tebranishlarni    ifodalovchi    matematik    tenglamalarni      taqqoslash   

ular bo'ysunuvchi   qonuniyatlarning   o'xshashligini ko'rsatadi   (1-jadval). 

1-jadval 

Tortishish maydonidagi 

tebranishlar 

Elastik  tebranishlar 

Elektr  tebranishlar 

𝑥  =   𝑋

𝑚

sin 𝜔

0 

𝑡 

𝑥  =   𝑋

𝑚

sin 𝜔

0 

𝑡 

𝑞  =   𝑄

𝑚

sin 𝜔

0 

𝑡 

𝜗 = 𝜗

𝑚

cos 𝜔

0 

𝑡  

𝜗 = 𝜗

𝑚

cos 𝜔

0 

𝑡  

𝑖 = 𝑄

𝑚

cos 𝜔

0 

𝑡  

𝜔

0 

= √

𝑔

𝑙

 

𝜔

0 

= √

𝑘

𝑚

 

𝜔

0 

= √

1

𝐿𝐶

 

𝑇 = 2𝜋√

𝑙

𝑔

 

𝑇 = 2𝜋√

𝑚

𝑘

 

𝑇 = 2𝜋√𝐿 𝐶  

Bu  qonuniyatlarning      o'xshashligi      hayron    qolarli.    Haqiqatan    ham, 

deformatsiyalangan      purjina        ta'siridagi        yukning        harakati    bilan   

kondensator      qayta      zaryadlanishidagi      elektronlar    harakati    orasida  qanday 

umumiylik     bo'lishi     mumkin?  Albatta,     bular   har     xil     hodisalar. 

---

Ammo    agar    nima   tebranayotganiga   emas, balki   nima   sababdan    va 

qanday      tebranayotganiga      e'tibor      berilsa,      bu      jarayonlar      bir      xil    

tushunchalar   va   bir   xil     matematik     tenglamalar    bilan   ifodalanishi    

ma'lum     bo'ladi.   Shuning    uchun   akademik   L.I.Mandelshtam   har    xil     

fizik    tabiatga     ega   bo'lgan    tebranishlarni    o'rganishga    yagona    nuqtayi    

nazardan    yondashdi.   Bu     juda      samarali      bo'lib    chiqdi.   U     bir    

turdagi        tebranishlarni          o'rganishda        topilgan        qonuniyatlarni        boshqa 

turdagi    tebranishlarga    ham      tatbiq    etish     imkonini    beradi.    Quyidagi    

2-jadvalda        mexanik      va      elektr        tebranishlarni        ifodalashda       

ishlatiladigan,     bir-biriga    o'xshash    kattaliklar   keltiriladi. 

2- jadval