Al-xorazimiy nomidagi urganch davlat universiteti

1  Karimov.  I.A.  Xiva  shahrining  2500  yilligiga  bag’ishlangan  tantanali  marosimdagi  tabrik  so’zi  // 
Karimov.  I.A.  Asarlar.  6-tom.  -Toshkent:  O’zbekiston,  1998.  B-375.
2 Karimov I.A.  Tarixiy xotirasiz kelajak yo ’q.  -Toshkent:  O’zbekiston,  1998.  -  B.  5  va keyingilari.
4

---

haqidagi  Qarorida  mazkur  ilmiy  yo’nalish  tarix  fanining  istiqbolli  va  dolzarb 
mavzui sifatida belgilandi hamda davlat siyosati darajasiga ko’tarildi.
Xorazm  davlati  qadimda,  o’rta  asrlar  va  keyingi  davrlarda  Markaziy 
Osiyoda  bo’lib  o’tgan  barcha  siyosiy  jarayonlarda  faol  qatnashgan.  Ammo,  shu 
davrlar  ichida  xorazmshoh  -   anushteginiylar  davri  alohida  ajralib  turadiki,  bu 
davrda Xorazm nafaqat Markaziy Osiyo balki, butun jahon miqyosida ham muhim 
rol  o’ynovchi  davlatlardan  biri  bo’lgan  desak  hech  qanday  mubolag’a  bo’lmaydi. 
Bu  sulolaning  ba’zi  hukmdorlari  islom  tarixida  ham  katta  ta’sir  o’tkazgan.  Zero, 
xorazmshoh -   anushteginiylar  sulolasiga  mashhur  sharqshunos  olim  V.V.  Bartold 
eng yorqin sulola deb bejiz ta’rif bermagan.
Qariyb  ikki  yuz  yillik  tarixga  ega  bo’lgan  Xorazmshoh  -   anushteginiylar 
davlatida kechgan turli  siyosiy,  ijtimoiy,  iqtisodiy jarayonlar tarixi  bugungi  kunda 
o’rganilishi  dolzarb  bo’lgan  mavzular  ob’ektiga  aylanmoqda.  Ayniqsa  bu 
davlatning siyosiy -  ma’muriy boshqaruv tizimi va davlatdagi unvon va mansablar 
masalasi  nisbatan  sust  yoritilgan  va  alohida  mavzu  sifatida  chuqur  ilmiy  tahlil 
qilinmagan mavzulardan biri hisoblanadi.  Ayni  shu mavzu turli yozma manbalarda 
o’z  aksini  topgan.  Ammo,  mazkur yozma manbalar ma’lumotlari  qiyosiy va  ilmiy 
jihatdan  keng  miqyosda  tahlil  qilinmagan.  Shuning  uchun  ham  mazkur  mavzu 
o’zbek  davlatchilik  tarixining  uzviy  ajralmas  qismi  sifatida  ham,  Xorazm 
tarixining kam  organilgan  sahifasi  sifatida ham  muhim va dolzarb  muammolardan 
biri hisoblanadi.
Shu  jihatdan  olganda  biz  tanlagan  mazkur  mavzumizda  o’zbek 
davlatchiligi  tarixining  muhim  va  boy  qatlamini  tashkil  etgan  Xorazmdagi 
anushteginiylar davlatining XII asrdan XXI asrning boshlarigacha yozma manbalar 
va  mavzuga  oid  ilmiy  tadqiqotlar  ma’lumotlarining  qiyosiy  tahlili  asosida  tadqiq 
qilinib, xulosa va natijalar berildi.
3