Toshkent davlat iqtisodiyot untversiteti m. S. Qosimova, M. A. Yusupov

6 -ja d v a L   “ T o v a r-b o zo r”  m a tr its a s i1
Tovarla
г
Bozorlar
Joriy
Yangi
Joriy
Bozorga chuqurroq kirib 
borish strategiyasi
Bozomi rivoilantirish 
strategivasi
•  Sotishni jadallashtirish
•  Yangi xaridorlami 
qidirish
•  Raqobatchilami sindirish
•  Tovami iste’mol sohasini 
kengayishi
•  Yangi bozorlar
•  Yangi sotish hududlari
•  Xalqaro bozorlar
•  Tovar ishlatilishining yangi 
sohalarini topish
Yangi
Tovami rivoilantirish
•  0 4z kuchi bilan yangi 
tovar ishlab chiqarish
•  Bitimlami rivojlantirish
•  Litsenziya
•  Mahorat bilan 
ayirboshlash
Diversifiqatsiva
•  Gorizontal
•  Vertikal
•  Konsentrik
Ushbu  jadvaldan  ko’rinib  turibdiki,  firmaning  afzalligini  o’sish 
manbalarini o’zlashtirishni  4  ta asosiy strategiyalari bo’lishi  mumkin:
• bozoiga chuqurroq  kirib borish  strategiyasi;
• tovami  takomillashtirish  strategiyasi;
• bozorni  rivojlantirish  strategiyasi;
•  diversifikasiya.
Diversifikatsiyani  uchta turi  mavjud: gorizontal,  vertikal va konsentrik.
Gorizontal  diversifikatsiya  deganda  ilgarigi  tovarlarga  o’xshash  ishlab 
chiqarish,  texnik,  ta’minot va sotish sharoitlariga yaqin bo’lgan  tovarlami 
ishlab  chiqarish  tushuniladi.