Microsoft Word ihyo tavba ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 

41

niyatining amalida qat’iy bo‘lsa, o‘tmish  xatosi ham o‘nglanadi. Tavbani qasd etgan kishi doimo 

Allohning itoatida bo‘ladi, gunohini tark etish ham hayotining so‘ngigacha, davom etadi. 

Qilgan tavbasi sahih bo‘lishini xohlagan inson fikrini balog‘atga yetgan ilk davriga qaratmog‘i, 

umrini yilma-yil, oyma-oy, kunba-kun, boringki, har nafasigacha taftish etmog‘i, toatlarda yo‘l qo‘yilgan 

nuqsonlarni, tavbadan uzoqlashtiruvchi gunohlarii bir-bir eslab, ibratlanmog‘n zarur. O‘tmishga 

bog‘liqligi jihatidan tavbaning sahih bo‘lish shartlari mana shulardir. 

Deylik, o‘tmishda bir namozni tark etgan yoki namozni najas kiyimda ado qilgan yoxud niyat 

shartini bilmagani uchun namozni noto‘g‘ri niyat bilan o‘qiganu, lekin haligacha xatolarini tuzatmagan. 

Ya’ni bu namozlarni qaytadan o‘qimagan. Demak, tavbasi sahih bo‘lishi uchun u kishi bu 

namozlarning qazosini o‘qishi shart. Agar qaytadan o‘qilishi lozim bo‘lgan qazo namozlarining sonida 

adashsa, balog‘atga yetgan davridan boshlab, to xatosini aniq bilgan davrgacha bo‘lgan 

namozlarning qazosini o‘qiydi. Hisobda gumon qaysi tarafga ko‘proq bo‘lsa, taxmin va ijtihod yo‘li 

bilan shu olinadi. 

Agar safarda ro‘zani qoldirgan yoki ro‘zasini atayin ochgan yo saharda niyat qilishni unutganu, 

haligacha bu ro‘zalarning qazosini ado qilmagan bo‘lsa, barchasini hisob-kitob qilib, taxmin va ijtihod 

yo‘li bilan qazo ro‘zalarini tutib beradi. 

Zakot va haj ibodatlari ham shunday e’tibor bilan tekshiriladi. 

Gunohlarga kelsak, tavbasi sahih bo‘lishini xohlagan inson balog‘at davrining ilk kunlaridan to 

hozirgacha barcha a’zolari sodir etgan gunohlarini taftish bilmog‘i, so‘ngra o‘tgan barcha kunlari, 

soatlarini ko‘ngildan o‘tkazib, gunohlar daftarini ko‘zdan kechirmog‘i, sodir etgan katta-kichik 

gunohlarni bir-bir eslamog‘i, keyin bandalar haqqiga bog‘liq bo‘lmagan, Alloh va o‘zi o‘rtasidagi 

gunohlarga diqqat qilmog‘i vojib. Nomahramga qarash, junub holida masjidda o‘tirish, mushafni 

betahorat ushlash, bid’atlarga e’tiqod qilish, mast qiluvchi ichkilik ichish, musiqa tinglash va shu kabi 

boshqa ishlar bandalarning haqqiga bog‘lanmagan gunohlardir. Ulardan tavba qilishi nadomat va 

hasrat bilan, har bir gunohga muvofiq keladigan yaxshilikni yuzaga chiqarish bilan amalga oshadi. 

Lekin qilinadigan savob ishlar qilingan gunohlar miqdoridan kam bo‘lib qolmasin! 

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam aytadilar: "Qaerda bo‘lsang qam, Allohdan qo‘rq! 

Gunohning izidan uni ketkazadigan yaxshilik qil" (Termiziy rivoyati). 

Alloh taolo deydi: