Namangan muhandislik-qurilish instituti

Karer transporti. 
Ochiq  konlarda  tog’  massasini  karer  transporti  bilan  tashiladi.  Bunda  transport 
mashinapari,  yordamchi  uskunalar,  avtomobil  yo’llari,  transportni  boshqaruvchi 
vositalar, texnik xizmat ko’rsatish va ta’mirlash vositalari ishtirok etadi. 
Ishlanayotgan  konlarda  ekskovator  zaboylari  va  oraliq  omborlar,  yuk  ortish 
punktlari bo’lib,ochish jinslari uchun-ag’darish joylari, foydapi qazilma uchun -doimiy 
va  vaqtincha  omborlar,  qabul  qiluvchi  bunkerlar-yuk  tushirish  punktlari  bo’lib  xizmat 
qiladi.Tog’ massasini karerdan uzoqda joylashgan iste’molchiga jo’natganda bunday yuk 
tushirish  operatsiyasi  bo’lmaydi,  karer  transportining  ishi  yukni  magistral  transporti 
uzatish bilan yakunlanadi. Karer transportining umumiy foydalanish transportidan farq 
qiluvchi quyidagi xususiyatlari bor: 
Yuk  ortish  tushirish  punktlari  tog’  ishlari  fronti  ortidan  ergashib,  joyida  tinimsiz 
o’zgartiradi,shuning  uchun  transport  kommunikatsiyalari  (avtomobil  yo’llari)  va 
uskunalari (tasmali konveyerlar) vaqgi-vaqgi bilan surilib turiladi; 
Uzluksiz ishlovchi karer transporti vositalari (avtomobillar) quyidagi operatsiyalar 
tsiklini bajaradi: yuk ortish—yukni tashish—yukni tushirish bo’sh holda qaytib kelish; 
karerdan tashib ketish yo’li .odatda, katta qiyalama yo’llarda bajariladi(chuqur konlarda 
ham, tog’ yuzasida ham); 
Yuqori  unumli  ekskovatorlar  va  transport  vositalarining  ishini  bir-  biriga 
muvofiqlash zarur. 
Karer transportiga qo’yiladigan asosiy talablar: 
tashishlarning 
berilgan  hajmini  ta’minlash;  uzluksizlik  (tsiklli  ishlaydigan  vositalarda—harakat 
grafigigi aniq rioya qilish, uzluksiz transport vositalari-konveyerda uzluksizlik); tashish 
jarayonlarini  mexanizatsiyalash.avtomatlashtirish,  rag’batlantirish,  orqali  mehnat 
talabini kamaytirish; harakatlanishda va ishlarni bajarishda xavfsizlik. 
Konlarni  ishlashdagi  tog’-texnik  sharoitlar,  ochish  jinslarini  va  foydali  qazilmani 
tashish yo’nalishlari va masofalari avtomobil yo’llari sxemasini belgilaydi. 
Io’llarning  joylashuvi  va  harakat  yo’nalishlari  konni  ochish  usullariga  bog’liq 
bo’ladi. Avtomobillardan foydalanganda ochish ishlarini to’g’ri spiralsimon,xalqasimon 
va qurama kirib borish usullari bilan bajariladi. Bu ishlar ochish va qazish pog’onalarini 
tepadagi texnolgik kompleks bilan transport vositasida birlashtiradi.