Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

Uchinchidan,  mamlakatda  ishlab  chiqarilayotgan  mahsulotlarning 

jahon  bozorlarida  raqobatbardoshligini  oshirish.  Eksport  potensialini 

kengaytirish va jahon xo‘jaligiga kirishning integratsiyasida, yaratilayot-

gan  mahsulotlarni  iloji  boricha  sifatli,  kam  xarajatlar  asosida,  tashqi 

bozor  shartlari  hamda  talablariga  moslashtirish  zarur.  Bu,  ishlab 

chiqarilayotgan  mahsulotlar  sifatini  ichki  va  jahon  andozalariga 

yaqinlashtirishni talab etadi. 

To‘rtinchidan,  texnologiyani  yangilash  va  kengaytirilgan  ishlab 

chiqarish salohiyatini tashkil qilishga chet el investitsiyalarini jalb qilish 

kerak.  Ma’lumki,  chet  el  kreditlari  uzoq  muddatli  va  katta  masshtabli 

investitsiyalarni  ta’minlashning  yagona  manbasi  hisoblanadi.  Shu 

o‘rinda,  chet  el  sarmoyalarini  siyosiy  va  iqtisodiy  tavakkalchilikdan 

sug‘urta  qiluvchi  institutlarning  samarali  faoliyatini  ta’kidlash  kerak. 

Shuning  uchun  mamlakatda  chet  el  investitsiyasi  uchun  qulay  shart-

sharoitlar, aniq maqsad sari yo‘naltirilgan qator vazifalar belgilangan. 

Beshinchidan,  mamlakatning  iqtisodiy  xavfsizligini  ta’minlash 

zarur. 

Milliy  xavfsizlikni  tartibga  solishning  quyidagi  ko‘rinishlari 

mavjud: 

1. Valuta nazorati. 

2. Eksport va import nazorati. 

3. Xomashyoning strategik turlarini olib chiqish. 

Ushbu  sohalarning  o‘ziga  xos  shakllari  va  tartibga  solish  uslublari 

mavjud.  Albatta,  yuqorida  keltirilgan  fikr-mulohazalarga,  tahliliy  qa-

rashlarga  hamda  nazariy  xulosalarga  ustuvor  yo‘nalish  sifatida  e’tibor 

berish,  shak-shubhasiz  eksport-import  munosabatlarni  rivojlantirish 

uchun xizmat qiladi. 

Eksport  operatsiyalari  tahlili  orqali  korxonaning  tashqi  iqtisodiy 

faoliyati  va  uning  samaradorligi  ko‘rsatkichlariga  iqtisodiy  tashxis 

qo‘yiladi.  Bu  bevosita  tashqi  savdo  aylanmasi  hajmini  o‘stirish  va 

foydaliligini  ta’minlashning  mavjud  ichki  imkoniyatlarini  o‘rganishni 

ham o‘z ichiga oladi. 

---

 

578

Eksport  operatsiyalari  tarkibini  o‘rganishda  yalpi  eksport  hajmida 

alohida  olingan  tovarlar  yoki  tovarlar  guruhining  mutlaq  va  nisbiy 

darajalariga  baho  beriladi.  Shuningdek,  tashqi  savdo  faoliyati  bo‘yicha 

sotilgan  mahsulot,  ish  va  xizmatlar  turi  bo‘yicha  taqsimi,  tashqi 

savdoning  mamlakatlar  bo‘yicha  sotish  hajmi,  hududlar  bo‘yicha 

taqsimiga  (mustaqil  davlatlar  hamdo‘stligi,  Yaqin  Sharq  mamlakatlari, 

Yevropa mamlakatlari va h.k.) baho beriladi.  

Tashqi savdo aylanmasi bo‘yicha reja-topshiriqlarning bajarilishiga 

ahamiyat  beriladi.  Shuningdek,  tashqi  savdo  aylanmasi  dinamik 

o‘zgarishlari e’tiborga olinadi. 

Tashqi  savdo  aylanmasi  dinamikasi  deganda,  uning  yillar  bo‘yichi 

o‘zgarish darajalari tushuniladi. Tahlilda, shuningdek, eksport hajmi va 

uning  o‘zgarishiga  ta’sir  etuvchi  omillar  tarkibiga  bevosita  hisob-kitob 

qilinadigan,  sotilgan  tovarlar,  ishlar  va  xizmat  bahosinining  o‘zgarishi 

va fizik hajmining o‘zgarishlari kiritiladi. 

 

133-jadval