Termiz davlat universiteti amaliy matematika kafedrasi «Axborot xavfsizligi» fanidan

albatta 
tuzatish. 
Shuning bilan birga quyida keltirilgan boshqa himoya vositalaridan ham foydalanishlari zarur. 

---

48 
 
7. 
Tajovuzni  payqash  vositalari  (Intrusion  Detection)dan  foydalanish  lozim. 
Tajovuzni  payqash  tizimlari  tajovuzlarni  operativ  payqab  aniqlaydilar.  Tarmoq  ichkarisidan 
bo'ladigan tajovuzlarni payqash uchun ular brandmauer orqasiga qo'yiladi, branmauerga bo'ladigan 
tajovuzlarni aniqlash uchun esa- uning oldiga o'rnatiladi. Bunday vositalar turli imkoniyatlarga ega. 
Quyidagi 
saytdan 
bu 
xaqda 
qo'shimcha 
ma'lumotlar 
olish 
mumkin. 
http://www.icsa.net/services/consortia/intrusion/educational_material.shtml
 
8. 
Viruslar  va  "troyan  ot"  dasturlarini  o'z  vaqtida  payqashga  intilish  kerak. 
Harqanday tarmoqning xavfsizligi uchun virusga qarshi dasturlar himoyaning ajralmas qismidir. Ular 
kompyuter  ishini  nazorat  qilib  zarar  keltiruvchi  dasturlarni  topib  beradilar.  Ular  tufayli  yuzaga 
keladigan  yagona  muammo  shundaki,  himoya  maksimal  samara  berishi  uchun  ular  tarmoqning 
barcha  kompyuterlariga  o'rnatilgan  bo'lishlari  va  muntazam  yangilanib  turilishlari  shart.  Buning 
uchun  ko'p  vaqt  ketadi,  lekin  aks  holda  vosita  kutilgan  samarani  bermaydi.  Kompyuterdan 
foydalanuvchilarga buni qanday amalga oshirishni o'rgatib qo'yish kerak, ammo faqat ularga bu ishni 
to'la topshirib qo'ymaslik zarur. Virusga qarshi dasturlar bilan bir qatorda pochta serverida elektron 
xatlarga ilovalarni skanerlash ham lozim. Bu yo'l bilan foydalanuvchilar kompyuteriga yetib borishi 
mumkin bo'lgan viruslarning yo'li to'siladi. 
9.