Мажмуа 1 қисм

4 - АМАЛИЙ МАШҒУЛОТ 
Оқова сувларни оқизиш тармоғининг кўрсаткичларини аниқлаш. 
Режа: 
1. Оқова сувларни оқизиш тармоғининг минимал диаметри ва нишаблигини 
аниқлаш 
2. Оқова сувларни оқизиш тармоғининг тулиш даражаси ва тезлигини аниқлаш 
1. Оқова сувларни оқизиш тармоғининг минимал диаметри ва нишаблигини 
аниқлаш 
Ўзиоқар ҳовли ва квартал тармоқлари қувурларининг минимал диаметри 150 
мм, кўча тармоқлариники эса 200 мм қабул қилинади, атмосфера ва умумоқизув 
оқова сувларни оқизиш тизимларида бу диаметрлар 200 ва 250 мм га тенг. Кичик 
аҳоли пунктларида, оқова сувлар сарфи 300 м
3
/кк гача бўлган пайтларда, кўча 
тармоқларининг диаметри 150 мм қабул қилиш рухсат этилади. 
Оқова сувларни оқизиш тармоқларида оқова сувларнинг рўй берадиган оқиш 
тезликлари қувурларнинг ётқизиш нишабликларига боғлиқ. Ҳар хил диаметрли 
қувурларда ўтказилган тажрибалар қуйидаги минимал нишабликларда 
ётқизилиши аниқланган: 150 .................0,0053 
200...................0,0042 
250...................0,0035 
300...................0,003 
350...................0,0027 
400...................0,0025 
450...................0.0023 
500...................0,0021 
Умуман олганда тажрибавий натижаларга математик ишлов бериб қувурларни 
минимал нишаблиги ва диаметри орасида қуйидаги эмпирик боғланиш кашф 
этилган ва амалда қулланиб келмоқда: 
i
min
= 1/d, 
бу ерда d -  қувур диаметри мм ўлчов бирлигида берилган. 
Диаметри 150 мм қувурларнинг минимал нишаблиги 0,008, 200 мм да эса
0,007. Маҳаллий шароитларни асослаб ушбу нишабликларни 0,005 ва 0,007 гача 
кичрайтириш мумкин. ҚМваҚ талабаларига биноан, бошланғич участкаладарда 
минимал диаметрлар чекланганлиги ва ҳисобли тезликларни таъминламаганлиги 
сабабли бу участкалар “ҳисобсиз” деб номланади.