Ingeneriyasi


Ferment eritmalarini membranalar yordamida tozalash



Download 1,78 Mb.
Pdf ko'rish
bet103/154
Sana31.12.2021
Hajmi1,78 Mb.
#198853
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   154
Bog'liq
fermentlar-inzhenerijasi

Ferment eritmalarini membranalar yordamida tozalash 
Membranali tozalash usuliga dializ va elektrodializ, biromembranali usulga 
ega  qaytariluvchan  osmos,  ultrafiltrasiya,  mikrofiltrasiya  va  nozik  filtrasiya 
kabilar kiradi. 
Eritmadagi moddalarni dializ usulida ajratish membranani modda massasiga 
qarab tanlab o„tkazuvchanlik xususiyatiga asoslangan. Bu jarayon uchun yarim 
o„tkazgich  membrananing  har  ikki  tomonida  eritmalar  miqdorining  farqi 
vujudga kelishi kerak. Dializ jarayoni ushbu tenglik bilan ifodalash mumkin: 
Q = D
d  



bunda,  Q  –  ma‟lum  vaqt  ichida  membranadan  o„tgan  modda  miqdori;  D
d
  – 
dializ koeffisienti; S – 128rganic128 sirtining yuzasi; 

S – membrananing har 
ikki tomonidagi moddalar miqdorining farqi. 
 
Dializdan  ferment  preparatlarini  kichik  molekulali  moddalardan  tozalashda 


 
129 
foydalaniladi. Masalan, ferment eritmalarini 129rgani, aminokislotalar, mineral 
tuzlar  va  boshqalardan  60-100%  gacha  bo„lgan  miqdorda  tozalashga  erishish 
mumkin.  Ayniqsa  fermentlar  yuqori  miqdorli  tuzlar  bilan  cho„ktirilganda 
dializdan  va  elektrolizdan  unumli  foydalanish  kerak.  Lekin  to„rtlamchi 
strukturaga  ega  bo„lgan  fermentlarni  va  metallofermentlarni  ajratishda 
elektrodializdan foydalanish mumkin emas, ya‟ni ferment ushbu jarayonda  o„z 
faolligini yo„qotadi. 
Dializ  jarayoni    juda  sekin  o„tuvchi  jarayondir  hamdaa  eritmaning  miqdori 
ko„p bo„lganda, juda ko„p miqdorda 129rganic129 sarflanadi. Dializda quyidagi 
har  xil  ko„rinishdagi  yarim  o„tkazgich  membranalar  ishlatiladi:  pergament, 
selofanning  har  xil  turlari,  ultrafiltrasiyada  ishlatiladigan  membranalar  va 
boshqalaridir. 
Dializ usuli bir qancha kamchiliklarga ega bo„lganligi sababli hozirgi kunda 
ishlab  chiqarishda  ishlatilmaydi.  Ba‟zi  ilmiy  laboratoriyalarda  fermentlarni 
yuqori tozalikda olish uchun ishlatilishi mumkin. 
Baromembrana  usuli  ishlatiladigan  membranalar  tirqishlarining  129rga-
kichikligiga  qarab  tabaqalanadi.  Masalan,  qaytariluvchan  osmos  (F3

10
-4
 
mkm);  ultrafiltrasiya  (15

10
-5
  mkm);  mikrofiltrasiya  (0,2  mkm)  va  nozik 
filtrasiya  (10  mkm)  dir.  Quyuqlashtirish  va  tozalashning  osmos  va 
ultrafiltrasiya  usullari  kimyo,  neftni  qayta  ishlash,  oziq-ovqat,  farmasevtika  va 
ferment  sanoatlarida  juda  keng  tarqalgan.  Eng  asosiy  jarayonni  juda  ham  kam 
xarajatlar va energiya hisobiga olib borilishidir. 
Ultrafiltrasiya  jarayonida  fermentlarni  harorat  ta‟siridagi  inaktivasiyasi 
umuman  bartaraf  qilingan  bo„lib,  birvarakayiga  eritma  bir  qancha  ballast 
birikmalardan  xona  haroratida  tozalanadi.  Ushbu  jarayon  yuqori  bosim  ostida 
o„tganligi uchun samaradorligi ham yuqoridir. Bu usulning ham asosiy elementi 
bo„lib  membranalar  hisoblanadi.  Hozirgi  kunda  selofanlardan,  kauchik, 
polietilen,  polistirol,  sellyuloza  va  boshqa  bir  necha  xil  materiallardan 


 
130 
tayyorlangan membranalar ishlatilmoqda. 
Membranalar xususiyatiga ko„ra 0,05-2 mkm li bir qavatli -  izotrop va ikki 
qavatli  –  anizotrop  turlariga  bo„linadi.  “Amikon”  firmasining  (AQSH) 
“Millipor”  va  “Diaffo”  membranalari  juda  ham  mashhurdir  va  ular  har  xil 
sharoitlarga moslab ishlab chiqariladi, ya‟ni ulardan foydalanish tarmoqlari juda 
ko„pdir. 
Ultrafiltrasiya 
jarayoni 
ko„p 
jihatdan 
uskunaning 
tuzilishiga 
va 
membranalarning texnik xususiyatlariga bog‟liqdir. Hozirgi kunda membranalar 
bir qancha rivojlangan davlatlarda, ya‟ni AQSH (Akbor, Dyupon, Dorr-Oliver, 
Amikon,  Xavenz),  Fransiya  (Ramikon,  Dedremo)  va  boshqalarda  ishlab 
chiqariladi. 

Download 1,78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   154




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish