Avtomatlantirish va boshqaruv

2.6.3-rasm. Induktiv datchik sxemasi. 
 
Induktiv  datchik  statik  xarakteristikasi:  1  -  ideal  (salt  yurish);  2-  haqiqiy 
(yuklama) 
 
 

---

29 
5 – MA’RUZA : DATCHIKLARNING TAVSIFLARI. XATOLIK VA 
ANIQLIK. DATCHIKLARNING DINAMIK TAVSIFLARI. 
 
Datchik – avtomatika zvenolari tizimlarida foydalanishga qulay mashina va 
appratlar ish rejimlarini, jarayon texnologik parametrlarini boshqa kattaliklarga aniq 
fizik  prinsiplar  asosida  о‘zgarishini  bajaruvchi  texnik  qurilma.Texnologik 
jarayonlarni  avtomatlashtirishda  datchiklar  shu  jarayonlar  soni  va  sifati 
kо‘rsatkichlarini  aniqlovchi  parametrlar  о‘zgarishi  ma’lumotini  taqdim  etadi. 
Datchik  kirish  signali  (Xkir)  nazorat  qilinadigan  kattalik  (bosim,  harorat,  namlik, 
siljish  v.b.).  Obyekt  fizik  kattaligini  itо‘gridan  tо‘gri  qabul  qiladigan  birinchi 
element  (Xkir)  va  uni  oraliq  signalga  о‘zgartiruvchi  (X1),  sezgir  element 
hisoblanadi. (qabul qiluvchi). Datchik chiqish signali (Xchiq) avtomatika tizimida 
keyinchalik qо‘llashga qulay kattalik hisoblanadi. Turli xil о‘zgartirishlarga va uzoq 
masofaga uza-tishga eng kulay elektr kattalik bо‘lganligi uchun X - kо‘pincha elektr 
signali.  Chiqishi  Xchiq  bо‘lganpnevmatik,  gidravlik  va  boshqa  turdagi  datchiklar 
kam ishlatiladi. 
Birlamchi о‘zgartirgichlar datchiklarga qо‘yiladigan talablar. 
1)  Yuqori dinamik aniqlik 
2)   Yuqori statik aniqlik 
3)   Texnik talab aniqlaydigan shartlarda yuqori ishonchlik 
4)   Mumkin bо‘lgan о‘lchamlari va og‘irligi 
5)   Yuqori о‘zgartirish koeffitsiyenti (sezgirlik) 
6)   Chiqish signallari yuqori quvvati