Avtomatlantirish va boshqaruv

1-rasm. (a) potensiometrli datchik ulanish sxemasi va (b) ekvivalent 
xisoblash sxemasi. 
 
Tenzometrik datchiklar 
 
 Tenzometrik  datchiklar  mashinalar  va  mexanizmlar  detallaridagi  mexanik 
kuchlanishlar  deformatsiyalarni  о‘lchashga  mо‘ljallangan.  Ular  deformatsiyaga 
о‘zgartirilganboshqa mexanik kattaliklar (bosim, tebranish, tezlanish v.b) о‘lchash 
uchun  qо‘llaniladi.  Tenzometrik  datchiklar  ish  prinsipi  material  mexani  k 
deformatsiyalanganda  aktiv  qarshiligi  о‘zgarishiga  asoslangan.  Tenzodatchik 
materiallari sifatida о‘tkazgichlar va yarim о‘tkazgichlar qо‘llaniladi. 
Tenzometrik  (simli)  datchiklar  -mexanik  zo‘riqishlar  o‘tkazgich  va  yarim 
o‘tkazgichlar  qarshiliklarini  o‘zgarishiga  olib  keladi.  Tenzodatchik  zigzaksimon 
ko‘rinishdagi  ingichka  konstantin  simdan  (diametri  0,01  -0,05mm)  iborat  bo‘lib, 
ikkala  tomonidan  yupqa  qag‘oz  yopishtiriladi  (2.3.1  rasm). U  detalga  yelim  bilan 
mustahkam  qilib  yopishtiriladi  va  detal  bilan  birgalikda  siqiladi  yoki  cho‘ziladi. 
Tenzodatchik simlarini uchlari folgalar orqali o‘lchov sxemalariga ulanadi.