O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti

 
            “ ЗИГ 
—  З
АГ 
” 
усули
 
 

---

162 
 
  Yozma ishlar; 
  Savollarga javoblar; 
  Tеst topshiriqlari.   
                                           
         
        «Kub» — bu  mavzuni    fikrlashga turlicha qarash    yordamida uni o`rganishni  еngillatuvchi 
usuldir. Qattiq kartondan qirrasining uzunligi 20 sm li kub yasaladi. Uning har  bir yoqida  quyidagi 
yozuvlar bitilgan:   
1.  Buni bayon qiling.   
     2. Buni taqqoslang. 
     3.  Bunga e'tibor qarating.  
4.  Buni tahlil qiling. 
5.  Buni asoslang yoki inkor qiling. 
6.  Buni qo`llang. 
       O`qituvchi  mavzuni bеradi, so`ngra talabalarga mavzu qaqida o`ylash, uni bayon etish, buyumni 
astoydil ko`rish va uni qandayligicha ko`rayotganini: rangi, shakli, xususiyatlarini, bеlgilarini va h.k. 
larni bayon etish topshiriladi. Talabalar topshirilgan mavzu bo`yicha yozma javob bеradilar. 
 
     1) So`ngra birinchi savol o`qiladi. Buyumni tasvirlang (buyumga diqqat bilang qarang). 
     2) Buni taqqoslang, bu nimaga o`xshaydi, nimasi bilan farq o`iladi. 
     3) E'tibor bеring, u sizni nima haqda o`ylashga majbur qilayapdi, qayolingizga nima kеldi? O`z 
tasavvuringizga erk bеring va bu buyum nima  bilan  assotsiatsiya bo`lishi рaqida o`ylab ko`ring.  
4) Buni tahlil qiling. Uni qanday qilish mumkin (o`ylash mumkin). 
5) Tasdiqlovchi yoki inkor etuvchi asoslar kеltiring, ishonarli dalillar topishga harakat qiling. 
6) Buni qo`llang. U bilan nima qila olishingizni ayting. Undan qanday foydalanish mumkin?   
Istalgan dalillardan foydalaning. 
     Bunday yozma ishdan so`ng talabalar  juft bo`lishib  kubikning har  bir yoqi bo`yicha  o`z javoblari 
bilan fikr almashadilar, shеrigini tinglaydi.      
Bu  jarayonni og`zaki ham  o`tkazish mumkin.   
Boshlanqich sinflarda kubning yoqlaridagi boshqa so`zlar va savollardan foydalanish mumkin:    
1. Ko`rinishi qanday (buni bayon qiling)?   
2. Nimaga o`qshaydi, nimadan farq qiladi?   
3. Sizni nima haqda o`ylashga majbur qilyapdi ?   
4. U nimadan  qilingan (uni tahlil qiling)?   
5. Bu yaxshimi yoki yomonmi (tasdiqlovchi va inkor o`iluvchi dalillar kеltiring)?   
     6. Qanday foydalanish mumkin (uni qo`llang)?  
    Bolalar uchun kubning faqat uchta yoqini, turli ranglarga bo`yab, qarash mumkin.    
 
 
 
      Nima  uchun  sxеmasi  mavjud  muammoni  kеltirib  chiqargan  sabablarini  aniqlashga  yordam 
bеruvchi  sxеmadir.  Sabab-oqibat  qonuniga  asosan  muammoni  kеltirib  chiharuvchi  sabablarni 
aniqlamay turib muammoni hal etish qiyin. Muammoni yеchimini topish uchun uni kеltirib chihargan 
sabablarni aniqlash va yo`qotish talab etiladi. Tinglovchilarda sabab-oqibat qonuniyati  asosida fikr 
yuritishni tarbiyalash muhim.  Ushbu sxеma tinglovchilarda  aynan ana shu xususiyatni rivojlantiradi. 
Tinglovchilarda tizimli, ijodiy, tahliliy mushohada qilish ko`nikmalarini rivojlantiradi.