Узбекистон Республикаси Олий ва Урта Махсус Таълим Вазирлиги Фаргона Давлат Университети


Маъруза №15 Иктисодий социологияда ижтимоий фикрни



Download 307,15 Kb.
Pdf ko'rish
bet9/9
Sana24.02.2022
Hajmi307,15 Kb.
#197037
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
Узбекистон Республикаси

Маъруза №15 Иктисодий социологияда ижтимоий фикрни 
урганиш ва ундан бошкарувда фойдаланиш. 
Режа. 
1. Корхонада ижтимоий фикрни шакллантириш. 
2. Ижтимоий фикрнинг шаклланишида рахбарнинг урни ва 
роли. 
3. Корхонада иктисодий фаолиятни ташкил этиш.
4. Хозирги кунда корхоналарни хусусийлаштириш масаласи. 
Хар бир корхонада ижтимоий фикрнинг шаклланиши 
корхонани ривожланиши, уни тараккий топишида мухим 
ахамият касб этади. Хозирги кунда яъни бозор 
муносабатлари шароитида ижтимоий фикр билан алокадор 
хабардор хар бир корхона ривожланиб такомиллашиб 
жахон стандарти даражасида товар ишлаб чикаришга 
харакат киляпти. Ижтимоий фикр билан якиндан хабардор 
булган хар бир корхона рахбари утиш давридан 
кийинчиликларга бардош бериб, ижобий силжишларга эга 
буляпти.
Албатта корхоналарнинг ривожланиши ёки уни 
аксинча зиддиятларга дуч келиши ана шу корхоналарни 
рахбарларини малакасизлиги, етук кадр эмаслиги деб 
биламан.
Кайси бир корхонани оладиган булсак рахбариятига 
боглик эканлиги аник ва равшан куриниб туради. Хар бир 
тадбиркор 
ишбилармон 
рахбар 
уз 
корхонасини 
ривожланиши уни такомиллашиши учун кулидан келганича 
уриниб бозор муносабатлари даражасида корхонага янги 
технологияларни олиб келиши, малакали кадрларни ишга 
жалб килиши, ишчиларга кераклича шароит яратиб 
бериши, 
ишчиларни 
такдирлаш, 
рагбатлантириш, 
корхонада турли хил тадбирларни утказиш ана шу корхона 
истикболига албатта узининг ижобий таъсирини утказади.
Хар бир корхона давлат конунлари даражасида иш олиб 
боради ва конунлар олдида жавобгар ва тенгхукуклидир.
Мустакил давлат ишлаб чикарувчи сифатида корхоналар 
уз хужалик фаолларини «корхона тугрисидаги», «соликлар 
тугрисидаги», «мулкчилик тугрисидаги» конунлар асосида 
олиб боради. Узбекистонда корхоналар тугрисидаги 
конунда корхоналарнинг бозор иктисодиёти шароитидаги 
хукук ва мажбуриятлари хужалик юритишнинг коидалари 
белгилаб берилган. Унда корхоналар мулкчилик шаклидан 


катъий назар хужалик юритишда тенг хукуклиги кайд 
килинган. 
Конунларга мувофик уз фаолиятини истеъмолчи ва 
ишлаб чикариш воситаларини етказиб берувчилар билан 
тузган шартнома асосида мустакил режалаштиради. Ишлаб 
чикарилаётган талабни хисобга олган холда келажакдаги 
ишлаб чикариш ва ижтимоий ривожланишни таъминлаш, 
ишчиларнинг даромадларини ошириш муаммоларини хал 
этади. Ихтиёрий ва танлов асосида давлат буюртмасини 
олади. 
Мустакил 
ёки 
воситачи 
ёрдамида 
бозор 
конъюктурасини, шеригини потенциал имкониятларини 
бозордаги бахолар даражасини узгаришини урганади. 
Ресурсларни эркин сотиб олиш йули билан уз ишлаб 
чикаришининг 
моддий 
техник 
таъминотини, 
инвестицияларини амалга оширади. 
Махсулотни истеъмолчи билан келишилган ёки 
мустакил белгиланган бахоларда сотади. Мустакил 
равишда 
ташки 
иктисодий 
фаолиятни, 
уз-узини 
бошкаришнинг шаклини, иш хаки микдори ва тизимини 
давлат бюджети билан хисоб-китоб килинганидан сунг 
колган 
соф 
махсулотни 
ишлатиш 
йуналишларини 
белгилайди. Лекин корхона давлат ва фукаролар хукукий 
манфаатларини таъминлашда шартнома мажбуриятларини 
бажаришда тулик жавобгар хисобланади. Хозирги 
шароитда бозор иктисодиётининг асосий шарти булган 
эркин товар ишлаб чикарувчиларни шакллантириш учун 
давлат корхоналарини унинг тасарруфидан чикариш ва 
хусусийлаштириш зарур. Натижада ишлаб чикариш 
воситаларига узаро тенг хукукли булган турли мулк 
шаклларига асосланган корхоналар юзага келишига шароит 
яратилди. Узбекистонда давлат мулкини хусусийлаштириш 
борасида ахамиятга молик ишлар амалга оширилди. Бунинг 
натижасида хусусий корхоналарнинг ошиб бориши
уларнинг гурухи булиб турибмиз. 
Узбекистон 
Республикаси 
президенти 
иктисодий 
ислохотларни чукурлаштириш, хусусий мулкни химоя 
этиш, тадбиркорликни ривожлантириш чора-тадбирлари 
тугрисидаги ва мулкни давлат тасарруфидан чикариш ва 
хусусийлаштириш жараёнини янада ривожлантиришни 
устувор 
йуналишлари 
тугрисидаги 
фармонлари 
мамлакатимизда хусусийлаштириш жараёнига сифат 
жихатдан янги туртки булди. Ушбу фармонни бажариш 
борасида республика Вазирлар Махкамаси Узбекистон 


Республикаси 
давлат 
тасарруфидан 
чикариш 
ва 
хусусийлаштириш жараёнларини чукурлаштириш давлат 
дастури кабул килинди. Юкорида кайд килинган карорда 
давлат корхоналари хамда ёпик турдаги хиссадорлик 
жамиятларини очик турдаги хиссадорлик жамиятларига 
айлантириш назарда тутилган.
Хозирда Узбекистонда 200 га якин кушма корхонлар 
мавжуд. Уларнинг ичида энг йирик Асакадаги «ДЭУ», 
Узбекистон- 
Италия 
кушма 
корхонаси 
«СОВПЛАСТИТАЛ», Узбекистон - Хитой кушма 
корхонаси «СОВИНГЕРИ» ва шу кабилар.
Бозор 
муносабатларини 
шакллантиришда 
кичик 
корхоналар мухим ахамиятга эга. Хозирги кунда бозор 
конюктурасига тез мослашадиган майда корхоналарнинг 
сони АКШда 20 млн, Японияда 9 млн, Хиндистонда 12 
млнга етади. АКШ да масалан 20 тагача ишчиси булган 
корхоналарнинг сони 13 млндан ортикрок булиб, улар 
мамлакат ялпи миллий даромадининг 20 фоизини 
бермокда. Бу ерда 1,5 млн чакана савдо корхоналарининг 
бошка мамлакатларда бирон-бир оила капитали асосида 
ташкил килинган булиб, колган 7-15 таси ёлланма 
ишчилардан иборат. Шунинг учун хам уларда майда 
корхоналар одатда хусусий бизнес субъектидир. Бу 
маълумотлар биз учун давлатлараро корхоналарнинг 
ижтимоий фикри сифатида кабул киламиз, урнак оламиз ва 
корхонамизни ривожлантириш учун ижтимоий фикр билан 
баробар кадам ташлаймиз.
Таянч иборалар. 
Бозор иктисодиёти шароитида мехнат жамоаларини 
шакллантириш, ишлаб чикариш корхоналарининг фаолияти 
ва вазифалари, мехнат жамоаларининг узгариб бориши, 
мехнат омилининг белгилари, ходим ва мутахассисларнинг 
мехнатга булган муносабатлари. 
Назорат учун саволлар. 
1. Мехнат жамоалари кандай шаклланади? 
2. Корхоналарда ракобатни ташкил этиш масаласи. 
Адабиётлар. 
1. Каримов И.А. Узбекистон буюк келажак сари. Т.1998 йил. 
2. Тоиров Ё. Социология асослари. Фаргона 1998 йил. 

Download 307,15 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish