Navoiy davlat konchilik instituti konchilik fakulteti «konchilik ishi» kafedrasi

 

Nazorat savollari: 

1.  Foydali qazilmalarni ochiq usulda qazib olish. Ochiq kon ishlari. 

2.  Ochiq kon ishlarida ochish va qazib olish ishlari. 

3.  Ochiq usulda kon tayyorlov ishlari. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

49 

 

MAVZU 12 

KAR’YER HAQIDA TUSHUNCHA 

 

Reja: 

1.  Kar`yer haqida tushuncha. Pog’ona elementlari. 

2.  Kar`yer elementlari va asosiy kontexnik tushunchalar. 

3.  Kar`yerning bosh parametrlari. 

 

Kar`yer haqida tushuncha. Pog’ona elementlari. 

 

1.  Yerning  ustki  qismida  ochiq  kon  ishlari  olib  borilishi  natijasida  katta  chuqurliklar  paydo 

bo’ladi.  Chuqurliklarning  yig’indisi  kar`er  (ochiq  kon  ishlari  korxonasi)  deb  aytiladi.  Bu 

chuqurliklarning ko’ndalang kesimi chegarasi tutashmagan bo’ladi. 

Ma`muriy-xo’jalik  tushunchasida  esa  kar`er  deb  konni  ochiq  usulda  qazib  olishni  tashkil 

etadigan  kon  korxonasiga  aytiladi.  Ko’mir  sanoatida  va  sochilma  konlarni  ochiq usul  bilan  qazib 

olishda kar`erni kesim (razrez) deb ataladi. 

Foydali  qazilmalarni,  qkoplovchi  va  o’z  ichiga  oluvchi  tog’  jinslarini  qazish  ishlari 

tabaqalangan  holda  yuqoridan  pastga  qarab  olib  boriladi.  Natijada  qazish  ishlari  olib  borilayotgan 

tog’ jinslari massivi pog’ona shaklini egallaydi. 

Aloxida  qazish,  yuklash  va  tashish  vositalariga  ega  bo’lgan  (ta`minlangan)  va  pog’ona 

shaklidagi ishchi yuzaga ega bo’lgan tog’ jinsi qkatlamining bir qismiga pog’ona deyiladi.  

Har  bir  pog’ona  unda  transport  vositalarining  gorizont  bo’yicha  joylashuviga  mos  keluvchi 

balandlik  belgisi  bilan  xarakterlanadi.  Pog’ona  belgilari  (otmetka) absolyut,  ya`ni  mutlaq  (dengiz 

satxiga nisbatan) yoki shartli (yuzadagi doimiy punktga nisbatan) bo’lishi mumkin. 

Aloxida  qazish  vositalari  bilan  qazib  olinadigan,  lekin  barcha  pog’onalar  uchun  umumiy 

bu’lgan  transport  vositalari  bilan  xizmat  ko’rsatiladigan  pog’onaning  balandligi  bo’yicha  qismiga 

pog’onacha (podustup) deyiladi. 

 

Pog’onalarning ish olib boriladigan va ish olib borilmaydigan turlari mavjud. Ish olib 

boriladigan pog’onada qoplovchi tog’ jinslarini olib tashlash yoki foydali qazilmalarni qazib olish 

ishlari amalga oshiriladi. 

 

Pog’ona  ostki  va  ustki  maydonchalar,  qiyalik  va  brovkalardan  iborat  (1  rasm)  bo’ladi. 

Pog’onaning qazib olingan tomoni bo’yicha 

р



  burchak  ostida chegaralovchi 

f

  qiyalik  pog’ona