Ahmedovich ahmedov, akmal abzalov

Yuza suv havzalaridagi suvning sinflar  
bo‗yicha sifat ko‗rsatkichlari (Sh.Otaboyev). 
 
 
Davlat  standartida  (O`z  DSt  951:2000  «Markazlashgan  xo‗jalik  ichimlik 
suvi bilan ta‘minlash gigiyenik texnik talablar va tanlash qoidalari») ko‗rsatilgan 
talabga  asosan,  agar  tanlangan  suv  manbalari  jadvalda  keltirilgan  suv  sifatiga 
to‗g‗ri  kelmagan  taqdirda,  sanitariya  epidemiologiya  stansiyalari  bilan 
kelishilgan 
holatda 
vodoprovod 
inshootlaridagi 
tozalash 
uslublaridan 
foydalanib, so‗ngra davlat standartiga to‗g‗ri kelsagina xo‗jalik ichimlik suvidan 
foydalanishga  ruxsat  beriladi.  Tanlangan  suv  havzalari  atrofida  sanitariya 
himoya mintaqalari tashkil qilinishi shart. 
Sanitariya  himoya  mintaqalari  O‗zbekiston  Respublikasi  hududida  1992-
yilda  Oliy  Majlis  tomonidan  tasdiqlangan  sanitariya  nazorati  qonunchiligi 
asosida tashkil qilinadi.  
Aholini  imkoni  boricha  yerning  chuqur  qavatida  standartga  to‗g‗ri 
keladigan  yer  osti  suvlari  bilan  ta‘minlash  zarur.  Imkoniyati  bo‗lmasa,  unda 
Suv  ko‘rsatkichlari soni
Suv  sifatining ko‘rsatkichlari sinflar
bo‘yicha
1
2
3
Suvning loyqaligi mg/ l gacha
20
1500
10000
Suvning rangi,  darajada (gradusda)
30
50
100
Suvning hidi (ballda)  (gacha)
2
3
4
Suvning pH
6,5- 8,5
6,5- 8,5
6,5- 8,5
Suvdagi temir  ( Fe)mg/ l gacha
0,3
1,0
3,0
Suvdagi marganes (M n)mg/ l
0,1
1,0
2,0
Ftor  (F)mg/ l va  undan ko‘proq
0,7
0,7
0,7
Suvni permanganat oksidlanishi
mg/ l gacha
7,0
15,0
20,0
BPK  to‘liq mg/ l gacha  laktozaga
ijobiy o‘sish  bergan
3,0
5,0
7,0

---

127 
 
ochiq  suv  manbalari  aholiga  xizmat  qiladi.  Buning  uchun  zamonaviy 
texnologiya  jarayonlariga  ega  bo‗lgan  vodoprovod  inshootlarini  qurish  va 
markazlashgan holatda aholini toza suv bilan ta‘minlash tavsiya qilindi.  
Aholini  suv  bilan  ta‘minlash  uchun  tanlangan  suv  manbalaridagi  suvnig 
sifat  ko‗rsatkichlari,  territorial  rayon,  shahar,  iloji  bo‗lmasa  viloyat  sanitariya 
epidemilogiya  stansiyasi  laboratoriyasi  suv  namunalarining  tahlilini  bajarishga 
to‗g‗ri keladi. Sababi, viloyat SESlarining laboratoriyalari yuqori malakali vrach 
laborantlar bilan, zamonaviy jihozlar va turli zarur bo‗lgan kimyoviy reaktivlar 
bilan ta‘minlangan bo‗ladi.  
Suv  manbalaridagi  suvning  sifat  ko‗rsatkichlariga  yoziladigan  xulosada 
quyidagilar ko‗zda tutiladi: 
a)  kelajakda  aholini  sifatli  ichimlik  suv  bilan  ta‘minlash  maqsadida 
mo‗ljallangan suv havzasiga sanitariya jihatidan baho berish; 
b)  suv  havzasi  suvining  sifatini  va  aholini  kelajakda  yetarli  miqdorda  suv 
bilan ta‘minlashning hisobini aniqlash; 
d)  suv  manbayidan  aholi  uchun  foydalanishga  mo‗ljallangan  suvning 
sifatini  davlat  standarti  talabiga  javob  beradigan  darajada  suvga  ishlov  berish 
chora-tadbirlarini ishlab chiqish.