Toshkent moliya instituti a. V. Vahobov, A. S. Jcvrayev soliqlar va

9.  Savdo  va  umumiy ovqatlanish  korxonalari  qachondan  boshlab 

yagona  soliq  to‘lovini  to'lovchilari  hisoblanishadi?

10.  Budjetdan  tashqari  jamg'armalarni  sanab  bering.

11.  Yagona  ijtimoiy  to'lov  qaysi  jamg‘armalar  o'rtasida  taqsim­

lanadi?

12.  Soliqlami  umumdavlat  va  mahalliy  soliqlarga  ajratishning 

sababi  nimada  deb  o'ylaysiz?

2.2.  SOLIQLARNING  GURUHLANISHI

Soliqlaming  guruhlarga 

0 ‘zbekiston  soliq  tizimida  amal- 

ajratilishi 

da  bo lgan  soliqlami  obyekti  va

iqtisodiy  mohiyati  bo‘yicha  bir 

necha  guruhlarga  ajratib  o ‘rganish  mumkin.

Soliqlar  soliqqa  tortish  obyektiga  qarab  to ‘rt  guruhga 

bo'linadi:

1.  Oborotdan  olinadigan  soliqlar.

---

2.  Daromaddan  olinadigan  soliqlar.

3.  Mol-mulk  qiymatidan  olinadigan  soliqlar.

4.  Yer  maydoniga  qarab  olinadigan  soliqlar.

Oborotdan  olinadigan  soliqlarga qo‘shilgan  qiymat  soli-

g‘i,  aksiz  solig'i,  bojxona  boji  va  yer  qa’ridan  foydalangan- 

lik  uchun  olinadigan  soliqlar  kiradi.  Lekin  oborot  (aylan- 

ma)  tushunchasi  bizning  qonunchiligimiz  bo‘yicha  ilga- 

rigidek mahsulot  realizatsiyasi oborotidan  emas,  balki mah- 

sulotlami  yuklab  yuborgan  qiymat  bilan  o'lchanadi.  Yalpi 

tushumdan  olinadigan  yagona  soliq  to'lovi  ham  oborotdan 

olinadigan  soliqlarga  kiradi.

Daromaddan  olinadigan  soliqlarga  yuridik  shaxslaming 

foydasiga  solinadigan  soliq,  jismoniy  shaxslaming  daro- 

madiga  solinadigan  soliq,  ixtisoslashtirilgan  ulguiji  savdo 

korxonalarining  yalpi  daromadidan  olinadigan  soliqlari 

kiradi.  Bu  guruh  soliqlarga  obodonlashtirish  va  ijtimoiy 

infratuzilmani  rivojlantirish  solig'i  ham  kiradi.

Mol-mulk  qiymatidan  olinadigan  soliqlarga  mol-mulk 

solig'i  kiradi.

Yer  maydonlaridan  olinadigan  soliqlarga  qishloq  xo‘ja- 

lik  tovar  ishlab  chiqaruvchilaming  yagona  yer  solig'i,  yuri­

dik  (noqishloq  xo‘jalik)  va jismoniy  shaxslaming  yer soliq- 

larini  kiritish  mumkin.