Namangan davlat universiteti ijtimoiy-madaniy faoliyat kafedrasi

1-jadval.  Gazeta  sahifasidagi  iboraga  nisbatan  murojaat  pozitsiyasi 
samaradorligining tahlili. 
Chap qismi  
O’ng qismi  
 
3 
5 
12 
11 
2 
1 
Sahifaning yuqori qismi  
7 
14 
20 
19 
10 
4 
Sahifa  yuqori  qismining  o’rta 
qatori 
8 
16 
24 
23 
15 
6 
Sahifa pastki qatorining o’rtasi  
13 
18 
22 
21 
17 
9 
Sahifaning pastki choragi  
Gazeta  e’lonidagi  kompozitsiya  elementlarini  ko’yidagi  usulda  ajratib  berish 
mumkin: 

---

Slogan  –  odatda  reklama  murojaati  muqaddimasi  vazifasini  o’tovchi  qisqa 
reklama  shiori,  chaqirig’i,  sarlavhasi,  hikmatli  so’z.  Slogan  –  auditoriyaning 
diqqatini qaratish va qiziqishini uyg’otish vositalaridan biri.  
Sloganlarning olti asosiy turi ko’rsatiladi: 
1) yangilik – «Birinchi o’pichdan beri eng buyuk kashfiyot» (L’Ureal 
firmasining  Kaptiv  lab  pomadasi  reklamasi);  2)  savol  –  «Nahotki  men 
sifatning qadriga yetmayman?», «Menda did yo’q deysizmi?» (Winston 
sigaretasi  reklamasi;  3)  darak  –  «Terimiz  har  kuni  Ѕ  l  suyuqlik 
yo’qotadi»  (Vichy  kompaniyasining  Termal  S  namlovchi  vositasi 
reklamasi);  4)  buyruq  -  «Kent  dunyosiga  qadam  qo’ying»  va  shu 
mazmundagi  klassik  tusga  kirgan  «Marlboro  mamlakatiga  mahamat» 
chaqirig’i; 5)    «1-2-3-yechimlar»  -  «Sizning  yangi  FORDingizgacha 50 
qadam»  (Ford-Plan);  6)  «nima-qanday-nima  uchun»  -  «Salomatlikni 
sotib  olib bo’lmaydi.  Klubimiz  a’zolari bunday  emasligini bilishadi»  (d 
Class klubi reklamasi). 
Sloganlarga  qo’yilgan  asosiy  talablar  uning  qisqaligi  va  xaridor  talablarini 
qondirishi haqidagi va’dadir. 
Boshlanma  (pochin)  -  murojaatning  sloganni  ochib  beruvchi  va  ma’lumot 
blokini boshlab beruvchi qismi.  Bu qismda tovar orqali hal etiladigan muammoni 
ma’lum qilish samarali hisoblanadi. 
Asosiy matn deb ham yuritiladigan ma’lumot bloki qabul qiluvchini undash va 
unga  yetarli  ma’lumotni  taqdim  qilishda  asosiy  yuklamani  ko’taradi. 
Tadqiqotlarning  ko’rsatishicha  aniq  yoki  nisbatan  to’liq  ma’lumotga  ega 
murojaatlar  kattaroq  ta’sir  kuchiga  ega  bo’ladi.  Odamlar  o’zlari  uchun  zarur 
axborotni olish uchun uzun matnlarni ham o’qishga tayyor bo’lishlari isbotlangan 
haqiqatdir. Ayniqsa bu qimmatbaho tovarlarni reklama qilish bilan bog’liq bo’lsa. 
Ekspert bo’lish shart emas, lekin poligrafik ishlab chiqarish bo’yicha yetarlicha 
bilimga  ega  bo’lish  turli  nuqtai  nazarlardan  foydali  bo’lishi  mumkin.  Bu  matn, 
maket  va  badiiy  bezak  tayyorlashning  boshlang’ich  bosqichlarini  tashkil  etishni 
osonlashtiradi,  ishlab  chiqarishning  har  bir  turiga  oid  xizmatning  narxini  aniq  va 
rentabelli ravishda belgilash imkonini beradi.