Strategik menejment

4.5.Amaliy  marketing.  “Toyota”  Yaponiya.  Iste’molchilar  doimo  birinchi 

o‘rinda

6

. 

 “Toyota”ning  bugungi  kungi  muvafaqqiyati  eng  avvalo,  iste’molchilar  uchun  eng 

maqbul  marketing  xizmatlarini  taklif  etishi  bilan  bog‘liq.  Ko‘plab  sotilgan 

                                                           

6

 

Philip Kotler., Gari Armstrong. “Prinsiples of marketing”2014.719p 

---

64 

avtomobillarini  qaytarib  olishiga  qaramay  iste’molchilarga  eng  yaxshi  xizmatlarni 

taqdim etuvchi birinchi raqamli  kompaniya sifatida e’tirof etilmoqda. 

“Toyota”  biznes  faoliyatini  “Iste’molchilar  doimo  birinchi  o‘rinda”  degan 

konsepsiyasi  asosida  olib  boradi.  Bu  konsepsiya  1935  yilda  yaratilgan  bo‘lib, 

“Toyota” guruhining iste’molchilarga eng maqbul xizmat ko‘rsatishni ta’minlaydigan 

etakchi  falsafasiga  aylanib  ulgurgan.  Bu  konsepsiya  kompaniyaning  ta’minotchilari 

tomonidan ham qabul qilingan. Iste’molchi qiymati bo‘yicha axborotlarni ular doimiy 

ravishda  yig‘ib,  tahlil  qilib  borishadi.  Bunday  axborotlar  dillerlar,  xaridorlar, 

vositachilar,  hamda  jamotchilik  fikrlariga  asoslangan  holda  to‘planadi.  Bularning 

ichida  iste’molchilarning  ko‘rsatilgan  xizmatlar  bo‘yicha  fikr-mulohazalar  hamda 

takliflari  juda  muhim  rol  o‘ynaydi.  Quyida  kompaniya  haqidagi  ba’zi 

iste’molchilarning fikrlarini keltiramiz: 

-kompaniyaning iste’molchilaridan biri o‘zining “Toyota” rusumli avtomobilida 

do‘stining  dafn  marosimiga  ketayotgan  paytda,  avtomobilning  motor  qismida 

qandaydir  g‘alati  tovush  kelayotganing  payqab  qoladi.  Va  shu  yaqin  atrofdagi 

kompaniyaning  servis  xizmati  ko‘rsatuvchi  shaxobchasiga  boradi.  U  erda  ta’mir 

uchun navbatda turgan avtomobillar juda ko‘p edi. Shunda mijoz u shoshayotganligi 

va  mashinasini  zudlik  bilan  tekshirib  berishlarini  so‘raydi.  Navbatga  qaramasdan 

aynan  shu  mijoz  uchun  shaxobcha  menejering  o‘zi  servis  xizmatini  ko‘rsatib, 

avtomobilni  sozlab  beradi.  Xattoki,  dafn  marosimiga  ketayotgani  uchun,  mijozdan 

xizmat  haqini  olishmaydi.  Bundan  mijoz  ta’sirlanib,  kompaniya  tomonidan 

iste’molchilar uchun ko‘rsatiladigan xizmati haqida ijobiy fikr bildiradi. Va bu haqida 

barcha tanish va yaqinlariga so‘zlab beradi.  

“Toyota”  2010  yilda  “iste’molchi  birinchi”  deb  nomlangan  o‘quv  markazini 

tashkil  etdi.  Unda  tayyorlanayotgan  xodimlarga  iste’molchilar  uchun  qaerda  va 

qachon  bo‘lishidan  qat’iy  nazar  qiymat  va  qoniqish  beradigan  xizmatlarni  qanday 

qilib ko‘rsatilishi bo‘yicha dars mashg‘ulotlari o‘qitiladi

7

. 

Shuningdek, kompaniya  iste’molchilarga  qulay  bo‘lishi  uchun “Istemolchilarga 

ko‘maklashish” markazlarini tashkil qilgan. Unda yil 12 oy mijozlarga qo‘ng‘iroqlar 

orqali  bepul  maslahatlar  berib  boriladi.  Kompaniya  uchun  iste’molchilar  qanday 

qadrli ekanligini 24 soat qo‘ng‘iroqlarni kutib, o‘zlarini vaqtini ular uchun ajratishga 

bag‘ishlashidan  ko‘rish  mumkin.  “Istemolchilarga  ko‘maklashish”  markazlari  turli 

tabiiy ofatlar ro‘y berishi mumkin bo‘lgan vaqtlarda, o‘z mijozlarini xavfsizlik uchun 

ogohlantirish xizmatini ham tashkil etgan.