Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги андижон машинасозлик институти

Саноат тамоқлари корхоналарининг ишлаб чиқариш фондлари. 
Асосий фондлар. Асосий фондларнинг таркиби ва таснифи. Асосий фондлар 
динамикаси. Асосий фондларнинг «ҳаражат» (вақт ўтиши билан қиймат ўзгариши), 
асосий фондларнинг йиллик ўртача қиймати ва уни аниқлаш усули, асосий фондларни 
баҳолаш. Асосий фондларнинг эскириши ва амортизацияси. Эскириш сабаблари ва 
турлари. Асосий фондларнинг амортизация ажратмалари миқдорини аниқлаш 

---

329 
усулларининг ўзига хос хусусиятлари ва аниқлаш усуллари. Амортизация меҳѐр ва уни 
аниқлаш усули. Амортизация фонди, уни ташкил топиши ва сарфланиши. Асосий 
фондлар самарадорлигини белгиловчи кўрсаткичлари, уларни яхшилаш йўналишлари. 
Корхоналарнинг айланма маблағлари: айланма фондлари тўғрисида тушунча, 
уларнинг таркиби ва таснифи. Айланма фондларнинг кон қазиш ишларидаги аҳамияти ва 
уларни ташкил топиш манбалари, ҳамда мунтазам тўлдириб туришлик моҳияти. 
Меҳѐрлаштирилувчи ва меҳѐрлаштирилмайдиган айланма фондлар. Айланма 
фондларнинг жорий, транспорт, тайѐрлов ва эҳтиѐт заҳиралари ва уларнинг меҳѐрлари. 
Меҳѐрлаш усуллари. Заҳиралар миқдорига таҳсир этувчи омиллар. Айланма фондлар 
самарадорлигини аниқловчи кўрсаткичлар ва бу кўрсаткичларни яхшилаш йўллари. 
Корхоналарда ишлаб чиқариш ҳаражатлари, маҳсулот таннархи ва 
нархи. 
Маҳсулот турлари ва номенклатураси. Корхоналарда маҳсулот таннархини ташкил 
қилувчи унсурлар. Таннарх структураси, унга таҳсир этувчи омиллар. Ҳаражатлар ва 
уларнииг таснифи. Таннарх ҳаражатларини камайтириш йўллари. Маҳсулот баҳосини 
белгилаш асослари. Маҳсулот баҳоси тўғрисида тушунча. Маҳсулотга нарх қўйиш 
усуллари. Баҳо (нарх)лар турлари. 
Корхоналарнинг даромади ва самарадорлнги. 
Корхоналар даромади тўғрисида тушунча ва даромад манбалари. Фойда кўринишлари 
ва уларни ҳисоблаш усуллари. Фойдани тақсимланиши. Корхоналар самаралорлиги 
(рентабеллиги). Рентабеллик кўрсаткичлари ва уларни ҳисоблаш усуллари.