Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги андижон машинасозлик институти

Семинар ва амалий машғулотлар – таълим жараѐнининг мустаҳкамловчи 
(маърузадан сўнг) босқичидир. Ушбу машғулотлар ўқитувчи раҳбарлигида ўтказилади ва 
талабаларда хўжалик амалиѐтига имкон қадар яқинлаштирилган турли иқтисодий 
вазиятларни таҳлил қилиш ва баҳолаш борасидаги мустақил кўникмалар ҳосил қилишга 
қаратилган. Семинар ва амалий машғулотлар ўтказиш пайтида айнан талаба таълим 
жараѐнининг асосий «қаҳрамони»га айланади.
«Саноат иқтисодиѐти ва менежменти» фани бўйича Практикум семинар ва амалий 
машғулотлар учун ўқув режасида ажратилган соатлар доирасида курс дастурида кўзда 
тутилган мавзу ва масалалар асосида яратилган. 
У бирламчи назарий қоидалар, капитал саноат ва сармоялар киритиш жараѐнлари 
билан боғлиқ вазиятли масалаларни ечиш бўйича услубий кўрсатмалар ва рақамли 
маълумотлардан иборат тузилишга эга. 
Қулай ва самарали фойдаланиш учун практикум аввал мавзуни қисқача эслатиш, 
сўнг унга доир асосий масалаларни семинар машғулотларида кенг мухокама этиб, улар 
бўйича масалалар ечишга мўлжаллаб тузилган. Капитал саноат соҳасига доир ушбу 
масалаларда келтирилган рақамли маълумотлар реал амалиѐтга имкон қадар 
яқинлаштирилган, бироқ баъзи холларда шартли ҳарактерга эга. 
Практикум иқтисодий йўналишдаги ўқув юртларининг талаба ва ўқитувчиларига 
мўлжалланган. 
Амалий масалалар. 
Амалий машқлар 
 
1-масала. Минтақа капитал саноатининг сўнгги 3 йил мобайнида ривожланиши 
қуйидаги кўрсаткичларда таърифланган (1-жадвал). 
1-жадвал
(млрд. сўм) 
Кўрсаткичлар
1 йил 
2 йил 
3 йил 
1. Асосий капиталга инвестициялар – жами 
537,4 
744,5 
1320,9 
шу жумладан, объектлар бўйича: 
ишлаб чиқариш учун мўлжалланган
309,0 
427,8 
843,2 
ишлаб чиқариш учун мўлжалланмаган
228,4 
316,7 
486,7 
2. Асосий фондларни ишга тушириш 
343,6 
514,0 
990,9 
3. Ишлаб чиқаришнинг қиймати 
296,7 
388,4 
571,0 
4. Тугалланмаган саноат хажми 
516,9 
761,6 
1275,2 

---

229 
5. Ишлаб чиқаришга жалб этилган ишчиларнинг ўртача 
рўйхат сони, минг киши. 
215,6 
190,8 
162,5 
Саноат тармоғи ривожланишининг бешинчи йилида асосий капиталга киритиладиган 
сармоялар хажмини учинчи (базис) йилда эришилганга нисбатан 1,5 маротаба, ишга 
туширилаѐтган асосий фондларни – 1,3 маротаба, ишлаб чиқаришни – 1,4 маротаба 
орттириш кўзда тутилган. Бунда башорат қилинаѐтган инвестициялар таркибидаги 
тугалланмаган саноат хажми 30 %га пасайтирилиши лозим. Ишлаб чиқаришда банд бўлган 
ишчиларнинг ўртача рўйхат сони 5 йилда 200 минг кишини ташкил этади.