357
sutkalik dozasi aniqlanadi. Sutkalik siydikdagi har 4-5 gr qandga
bir birlik (B) insulin olinadi.
Masalan: Bola bir kecha-kunduzda 200 gr qand ajratadi.
Demak, u bir sutka mobaynida 40 yoki 50 TB insulin olishi
kerak. Insulin organizmga kichik dozadan boshlab kiritiladi, aks
holda, gipoglikemiya vujudga kelishi mumkin. Insulinning
sutkalik dozasini bemorning ahvoliga qarab 2 yoki 3 martaga
bo‘linadi.
Shunday qilib, mazkur holda bolaga insulinni 20 TB
dan 2 marta buyurish kerak bo‘ladi.
Hisoblab chiqilgan insulin yuborishning asosiy qoidalarini
tibbiyot hamshirasi puxta bilishi kerak. Tibbiyot sanoati insulin-
ning turli xil preparatlarini – oddiy insulin hamda ta’siri uzoq
davom etadigan insulin ishlab chiqarmoqda. Tibbiyotda ishla-
tilatiladigan insulin sut emizuvchilarning me'daosti bezidan
olinadi. Insulin spetsifik antidiabetik vosita hisoblanadi. Insulin
organizmga kiritilganda qonda qand miqdori kamayadi, siydik
bilan kam ajrala boshlaydi, diabetik koma holati bartaraf etiladi.
Insulin ta’sir birlikda (TB) yoki internatsional birlikda (IB)
dozalanadi. Asosiy qoidalar quyidagilardan iborat:
1. Tibbiyot hamshirasi qutidagi va flakondagi yozuvlarni
diqqat bilan o‘qib chiqishi zarur. Odatdagi insulin tiniq va
flakonda 5 ml, har ml.da 40 TB bo‘ladi.
2. Insulin faqat teri ostiga yuboriladi. U qonga so‘rilar ekan,
inyeksiyadan keyin oradan 30-40 min o‘tgach, eng yuqori
konsentratsiyaga yetadi, shuning uchun odatdagi insulinni
ovqatlanishdan 15-20 min oldin yuboriladi.
3. Insulin yuborish uchun yaxshisi, maxsus shprislarni
ishlatish kerak. Bunday shprislarni ikkita shkalasi bo‘ladi:
bittasida preparat hajmini ifodalovchi darajalar, boshqa shka-
lasida ta’sir birligini ko‘rsatuvchi darajalari bor. Insulin shpris-
lari 1 ml. va 2 ml bo‘ladi, 1 ml li shpris 40 ga bo‘lingan, ya’ni
har qaysi bo‘linish bir birlik insulinga to‘g‘ri keladi. Bunday
shpris insulin shprisi deyiladi.
4. Shprislarni sterillaganda tibbiyot hamshirasi zinhor soda
ishlatmasligi lozim, chunki suvga soda aralashganda insulinni
yemirib yuboradi, nega deganda insulin ishqoriy sharoitda
yemiriladi.
5. Insulinni aniq dozalash lozim, ya’ni shprisga shunday
miqdorda insulin olish kerakki, ignaning o‘tkazuvchanligini
358
tekshirib ko‘rgandan keyin shprisda buyurilgan dozaning aniq
miqdori qolsin, chunki dozaning kamayib qolishi ham, ko‘payib
ketishi ham, diabet bo‘lgan bolaning hayoti uchun xavfli.
6. Insulin inyeksiya qilinadigan joy (son, yelka, kurakosti
sohalari, qorin va h. k) larni vaqti-vaqti bilan o‘zgartirib turish
kerak, chunki hadeb bir joyga inyeksiya qilinganda teriosti
infiltratlari va boshqa asoratlar kelib chiqishi mumkin.
7. Bir shprisda ta’siri uzoq davom etadigan insulin va oddiy
insulinni yuborishiga ruxsat etilmaydi; ularni alohida-alohida
yuborish kerak.
8. Tibbiyot hamshirasi insulin dozasini va uni yuborish
vaqtini o‘zicha o‘zgartirishga haqqi yo‘q.
9. Insulinni katta dozada yubormaslikka harakat qilish kerak.
10. Tibbiyot hamshirasi bolaga insulin qilgach, 15-20
daqiqadan kechiktirmay uning ovqatlanishini ta’minlashi kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: