O’UM2020-Biznes rejalashtirish O. A. Amanov O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti

      
7
 O’zbekiston Respublikasi yillik statistik to’plami ma’lumotlariga asosan. Toshkent 2015 yil , 187 bet. 

---

Muallif - O.A.Amanov 
 
ehtiyojlariga  yo’naltirib  turadigan  faoliyat  samarasini  oshirishga  ijobiy  ta’sir 
ko’rsatadigan omillarni ifodalaydigan jihatlariga ega bolgan, makon va vaqt birligida 
o’zgarmaydigan tartiblar majmuasidan iborat bo’lishi kerak. 
Korxona  faoliyatining  tashkil  qilinishi,  avvalambor,  tegishli  tashkiliy-tarkibiy 
boshqaruv tuzilmasining mavjud bo’lishini talab qiladi. 
Ikkinchidan,  ishlab  chiqarish  vositalarining  tegishli  darajada  texnologik 
boshqaruvini, o’zaro harakatlarini moslashtirishni ta’minlash zaruriyati. 
Uchinchidan,  faoliyat  tashkil  qilish,  boshqarishda  qarorlar  qabul  qilish  va 
hokazo hollarda qonunning ustunligini ta’minlash. 
To’rtinchidan,  korxonalarning  barchasi  huquqiy  nuqtai  nazardan  tengligini 
ta’minlash zaruriyati. 
Beshinchidan, ijtimoiy-iqtisodiy zaruriyat mavjudligidan kelib chiqish. 
Oltinchidan,  biznes  shaklini  tanlash  erkinligi,  albatta  korxonaning  ijtimoiy-
iqtisodiy zaruriyatidan kelib chiqqan holda. 
Yettinchidan,  korxona  xo’jalik  faoliyatiga  davlatning  aralashmasligi,  uning 
faoliyat ko’rsatishida erkinligi. 
Sakkizinchidan,  korxonalarning  biron  bir  mafkuraga  bo’ysunmasligi,  ularning 
mafkuradan ozodligi. 
 
Bu  umumiy  qoidalar  korxonalar  faoliyatini  jamiyat  nuqtai  nazaridan, 
ularning  manfaatlaridan  kelib  chiqib,  samarali  faoliyat  yuritishini  ta’minlashga 
yo’naltirilgan.  Albatta,  korxonalar  o’z  faoliyatini  yuritishda  samaradorlikni 
ta’minlash  maqsadida  tejamkorlikni,  moliyaviy  barqarorlikni  va  resurslar  bilan 
ta’minlashga intilishlari zarur. 
Korxonani barpo etlish o’ziga xos tashkiliy bosqichlardan iborat bo’ladi. 
Korxonaning  tuzilishi  uni  tashkil  etish  to’g’risida  tug’ilgan  g’oyani 
asoslashdan boshlanadi va quyidagi ketma-ketlikda keltirilgan ishlar bajariladi: 
­
  korxonani ta’sis etuvchilari aniqlanadi, ular o’rtasida shartnoma tuziladi; 
­
  ishlab chiqaradigan mahsulot yoki xizmat turini belgilsh; 
­
  korxonaning moliyaviy resurslari manbalarini aniqlash; 
­
  korxonaning Ustav (Nizomini) rasmiylashrish; 
­
  korxona biznes-rejasini ishlab chiqish; 
­
  korxona muhri, shtampi va boshqa rekvizitlarini tayyorlash; 
­
  korxonani soliq organidan ro’yxatdan o’tkazish; 
­
  bankda hisob raqamini ochish, bank bilan shartnoma tuzish; 
­
  korxonalr  ajrtmalar  o’tkazishi  majbur  bo’lgan,  respublikada  mavjud 
maqsadli jamg’armalarda hisobga qo’yilishi; 
­
  korxonani  davlat  ro’yxatidan  o’tkazish  va  ro’yxatdan  o’tganlik  to’risida 
hujjat olish. 
Yangi  korxonalarni  tashkil  qilishning  asosiy  maqsadlari,  birinchidan,  ijtimoiy 
ishlab  chiqarishda  band  bo’lmagan  aholini  ish  joylari  bilan  ta’minlash,  ya’ni 
jamiyatning ijtimoiy muammosini hal qilish; ikkinchidan, siyosiy masalani hal qilish 
bu esa qishloq joylarda milliy ishchilar sinfi vujudga keltirishda o’z aksini topadi; va 
nihoyat  uchinchidan,  iqtisodiy  masalalarni  yechish  ,  halq  iste’mol  tovarlarini  ishlab 

---