Z islomov, D. Rahimjonov, J. Najmiddinov

Aristotel.
XRISTIANLÍQ BAǴDARLARÍ
1054-jılı  xristianlıq  dini  átirapında  dáslepki  iri 
bóliniw  júz  berip,  nátiyjede  pravoslav  (Shıǵıs  xris-
tianlıq)  hám  katolik  (Batıs  xristianlıq)  shirkewleri 
júzege  keldi.
Pravoslavlıq  tariyxtan  xristianlıqtıń  shıǵıs  baǵ-
darı  sıpatında  qáliplesti.  Tiykarınan  Shıǵıs  Evropa, 
Jaqın  Shıǵıs  hám  Balkan  yarım  atawında  jaylasqan 
mámleketlerde  tarqalǵan.
Pravoslavlıq  táliymatı  tiykarların  Muqáddes  kitap 
(Bibliya)  hám  Muqáddes  ráwiyatlar  quraydı.  Pravos-
lavlıqta sırlı máresimler áhmiyetli orın iyeleydi. Shir-
kew táliymatı boyınsha, olar dawamında Quday táre-
pinen óz aldına sawaplı isler boladı. Shirkew jeti sırlı 
Nikaya  hám  Konstantinopolda  ótkerilgen  pútkil  Dúnya  keńeslerinde 
qabıl etilgen «Isenim tımsalında» xristianlıqtıń táliymat tiykarları 12 bántte 
belgilenedi,  bular:
1.  Álemdi  jaratqan  birden-bir  Ata-Quday — Muqáddes  úshliktiń  bi-
rinshi  toplamı  haqqında;
2.  Ul-Quday  yaǵnıy  Isa  Masihqa  iyman  keltiriw  haqqında;
3.  Ilahiy  birlesiw,  yaǵnıy  Isa  Quday  bola  turıp,  pák  Bibi  Maryamnan 
tuwılǵan  hám  insan  kórinisine  kirgeni  haqqında;
4.  Gúnálardıń  keshiriliwi — Insannıń  tartqan  azapları  hám  ólimi 
sebepli  Quday  tárepinen  insaniyattıń  barlıq  gúnáları  keshiriliwi 
haqqında;
5.  Insannıń  qayta  tirilgenligi  haqqında;
6.  Insannıń  merajı  haqqında;
7.  Insannıń  nuzuli  (keleshekte  ekinshi  márte  jerge  qaytıwı)  haqqında;
8.  Muqáddes  ruwxqa  iyman  keltiriw  haqqında;
9.  Shirkewge birden-bir, muqáddes, elshiler (apostollar) shirkewi sıpatın-
da  múnásibette  bolıw  haqqında;
10. Shoqıntırıw  sırlı  máresiminiń  gúnálardan  azat  etiwi  haqqında;
11. Ólgenlerdiń  ulıwma  qayta  tiriliwi  haqqında;
12. Máńgi  ómir  haqqında.

---

58
máresimniń  barlıǵın  tán  aladı.  Ullı  bayramlardıń 
ishinde  Pasxa  birinshi  orındı  iyeleydi.
Pravoslavlıq  shirkewi  bayramlar  hám  oraza 
tutıwlarǵa úlken áhmiyet beredi. Ádette úlken shirkew 
bayramları  qarsańında  oraza  tutıladı.  Onıń  mánisi 
«insan  ruwxınıń  pákleniwi  hám  jańalanıwı»,  diniy 
ómirdegi  áhmiyetli  hádiysege  tayarlanıwdan  ibarat.