Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari



Download 5,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet60/529
Sana26.09.2021
Hajmi5,65 Mb.
#185777
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   529
Bog'liq
Raqamli iqtisodiyot-Darslik-18.02.2020

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

avtomatlashtirilan  servislar  yaratish–  bular  ham  qo‘shilgan  qiymat  olishga 



asoslanadigan  iqtisodiyotdan  hamkorlik  va  ne’matlar  ayirboshlashga  asoslangan 

iqtisodiyotga  o’tishdir  (shu  jumladan  «shering-economy»ham).  Shu  sababli, 

raqobat  -  o‘zaro  manfa’atli  kooperatsiya  va  o‘zaro  aloqalarga  o‘rin  bo‘shatib 

beradi vako‘proq vertikal aloqalarga emas, balki o‘zaro teng munosabatlarga, bir-

birini to‘ldirib turadigan hizmatlar taqdim etishga asoslanadi. Bu yerdan hizmatlar 

elektron  savdosi  va  hajmining  ortishi  hamda  servislar  sonining  o‘sishi  kelib 

chiqadi.Jahon  banki  mutaxassislarining  aniqlashicha,  yuqori  tezlikdagi  internetda 

foydalanuvchilar  sonining  10%  o‘sishi  YIM  yillik  o‘sishini  0,4%  dan  1,4%gacha 

oshirishi  mumkin.  Davlatlarning  YIM  dagi  ulushi  elektron  iqtisodiyot  vositasida 

yiliga  qariyib  20%  o‘sishi  bunday  iqtisodiyotning  ahamiyatining  tan  olinishi 

hisoblanadi, rivojlangan mamlakatlarda bu ko‘rsatkich o‘rtacha yetti foizni tashkil 

qiladi. Bashoratlarga ko‘ra,o‘sish sur’ati saqlanib qolgan holda 10-15 yildan keyin 

bunday  iqtisodiyotning  jahon  YIMdagi  ulushi  30-40%ga  yetishi  mumkin  ekan. 

Zamonaviy  axborot  platformalarini  birlashtirish  asosida  o‘zaro  aloqalarni  tashkil 

qilishning  yangi  ijtimoiy  modellari  iqtisodiy  texnologiyalarning  NET  misolida 

mujassam  etilishiga  olib  keladi.  NET  ning  asosiy  tamoyillari  esa  quyidagilardan 

iborat deb ta’kidlay olamiz: 

  tamomila yangi biznes-modellarning paydo bo’lishi; 

  turli  axborot  texnologiyalarini  va  ulardan  iqtisodiyotning  real  sektorida 

tashkiliy-texnologik 

jaryonlarda 

foydalanishni 

optimal 

ravishda 

birlashtirish; 

  transaksiya  harajatlari  va  ishlab  chiqishda  qo‘llanadigan  asosiy  moddiy 

resurslarning hajmini minimallashtirish. 

Raqamli iqtisodiyot zamonaviy axborot texnologiyalari asosida va real iqtisodiy 

sharoitlarga  muvofiq  ravishada  rivojlanadi.Agar  ilgari  ishlab  chiqarish,  savdo  va 

moliya  texnologiyalari  izchillik  bilan  rivojlangan  bo‘lsa,  hozirgi  paytga 

kelib,asosan gorizontal o‘zaro aloqalarga (o‘zini-o‘zi tashkil qilish va singulyarlik), 

innovatsion tadbirkorlikka (o‘zini-o‘zi rivojlantirish), axborot injiniringiga (o‘zini-



o‘zi 

takomillashtirish

vaiqtisodiy 

jarayonlarni 

avtoformalizatsiyalashga 




Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

(avtostrukturalash) asoslanadigan zamonaviy axborotlashgan iqtisodiyotning asosi 



bo‘lgan  NET  paydo  bo‘lgan.NETning  moddiy  asosini  data-markazlar  hamda 

axborotni 

tizimlashtirish 

vatahliliy 

qayta 

ishlash 


uchun 

mo’ljallangan 

zamonaviyIT-platformalari  tashkil  qiladi.  Biznes-tahlil  va  boshqaruv  konsaltingi 

bo‘yicha  hizmatlar  «provaydingi»  rivojlanishi  ham  raqamli  iqtisodiyotda  dolzarb 

ahamiyatga ega. Bund yangi tashkilotlar – axborot-konsalting hizmatlari va davlat 

rivojlanish  agentliklari  ishbilarmonlik  muhitini  takomillashtirishning  tashkiliy 

asosi  hisoblanadi.IHTT  tomonidan  2016  yil  bu  tashkilotga  a’zo  bo‘lgan  32 

mamlakat  va  yana  6  ta  hamkor  mamlakatda  o‘tkazilgan  so‘rov  ma’lumotlariga 

ko‘ra,  ularning  ba’zilaridagina  raqamli  iqtisodiyotni  rivojlantirish  strategiyasi, 

rejasi  yoki  dasturi  mavjud.  2017  yilning  sentyabridan  boshlab,  Avstraliya 

hukumati  raqamli  iqtisodiyot  Strategiyasini  ishlab  chiqishni  boshlangani  haqida 

e’lon  qildi.  AQSHda  2015  yil  raqamli  iqtisodiyot  rejasini  shakllantirish  haqida 

ma’lum  qilindi  (digital  economy  agenda),  2016  yil  esaxususiy  biznes  tomonidan 

amalga  oshiriladigan  internetni  rivojlantirish, axborot  havfsizligi, innovatsiyalarni 

ilgari surish va boshqa  funksiyalarni bajaradigan Savdo vazirligi qoshida raqamli 

iqtisodiyot  bo‘yicha  maslaxatchilar  Kengashi  tashkil  qilindi.  IHTT  mamlakatlari 

tomonidan  raqamli  iqtisodiyot  rivojlanishi  darajasini  chamalash  uchun  quyidagi 

yo‘nalishlarni tavsiflaydigan indikatorlar tizimi ishlab chiqilgan:  

 iqtisodiyotningyuqoritexnologiyalisektorinirivojlantirish, 

uning 


qaytaishlashsanoatimahsulotivahizmatlardagisalmog‘i;  

 ilmiyishlanmalarga, 

dasturiyta’minotishlabchiqishgainvestitsiyalar, 

ta’limvaqo‘shimchaqaytatayyorlashharajatlari; 

 axborot-kommunikatsiyauskunalariishlabchiqarish, 

fanvayuqoritexnologiyalarsohasidaisho‘rinlariyaratish, 

korporatsiyalar, 

venchurlifirmalar, 

universitetlarvailmiy-

tadqiqottashkilotlario‘rtasidakooperatsiyako‘rsatkichlari; 

 xalqarobilimlaroqimlari, 

fanvainnovatsiyalarsohasidaxalqarohamkorlik; 

olimlar, muhandislar, talabalarharakatchanligi; 

 internetning tarqalish dinamikasi;  




Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

 xalqaro savdoda yuqori texnologiyali mahsulotlar ulushi. 



Iqtisodiyot va jamiyat taraqqiyotiga o‘sib borayotgan ma’lumotlar oqimlari 

ta’sirining  universalligiular  haqida  zamonaviy  jamiyatning  iqtisodiy  o‘sishi 

yetakchi  resursi  sifatida  gapirishga  imkon  beradi.Raqamli  iqtisodiyotni  tahlil 

qilishning  turli  tadqiqotchilar  tomonidan  u  yoki  bu  darajada  ko‘rib  chiqiladigan 

to‘rtta mezonini ajratib ko‘rsatishimiz mumkin:  



bandlik sohasi bilan bog‘liq mezon;  

o  makonga oid mezon;  

o  texnologik mezon; 

o  iqtisodiy mezon.   

Bunda,  garchi  tadqiqotchilar  ko‘pincha  birinchi  o‘ringa  ularning 

tasavvurlariga mos keladigan u yoki bu ta’rifni olib chiqishsada,  ular orasida bir-

birini  to‘ldirib  turabigan  mezonlar  ham  bo‘lishi  mumkin.  Biroq,  aksariyat 

ta’riflarning asosida ma’lumotlarni qayta ishlash sohasidagi miqdoriy o‘zgarishlar 

sifat  jihatidan  yangi  ijtimoiy-iqtisodiy  munosabatlar  yuzaga  kelishiga  bo’lgan 

ishonch yotadi. 

 


Download 5,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   529




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish