Toshkent moliya instituti r. H. Ayupov, G. R. Boltaboeva raqamli iqtisodiyot asoslari

Internet magazinlarning biznes-modellari 

 

Ilk internet-magazinlar tashkil qilishda talablar asosan telefon yoki elektron 

pochta  orqali  qabul  qilinar  va  mahsulotni  yetkazin  berish  kur’er  xizmatlari 

vositasida amalga oshirlar edi. Xozirgi vaqtda esa xaridorlar barcha ishlarni onlayn 

usulda  amalga  oshirishni  afzal  ko’radilar,  ammo  o’tmishdan  qolgan  call-

centertushunchasi zamonaviy internet-magazinlar tuzilmasida xaligacha ishlatiladi. 

Infratuzilma  bo’yicha  barcha  internet-magazinlar  ikkita  asosiy  tarkibiy  qismdan 

iborat bo’ladilar:  

1. Front-ofis – web-sayt korinishidagi elektron vitrina; 

2. Bek-ofis – kontentni boshqarish tizimi, ma’lumotlar bazasi, bilimlar bazasi va 

boshqalar. 

Internet-magazinlar  ishini  tashkil  qilish  xususiyatlariga  bog’liq  ravishda  ular 

infratuzilmaviy modellarining quyidagi turlari mavjud: 

  Elektron vitrina yoki front-ofis – bu faqat web-sayt ko’rinishida bo’ladi va 

unda  tovarlar  haqidagi  ma’lumot  web-saytda  johlashtiriladi,  zakaz  esa 

telefon yoki e-mail orqali qabul qilinadi; 

  Avtomatlashtirilgan  magazin  yoki  front-ofis  plyus  bek-ofis  –ma’lumotlar 

bazalariga  ega  bo’lgan  web-sayt  ko’rinishidagi  yagona  tizim  ko’rinishida 

---

Toshkent Moliya instituti 

R.H. Ayupov va G.R. Boltaboeva 

 

bo’ladi.  Web-saytga  ma’lumot  bazalari  ulangan  bo’ladi  va  saytga  kiruvchi 

unda ombordagi tovarlarning joriy xolatini ko’ra oladi; 

  Savdo  internet-tizimi–bunda  yagona  tizim  internet-magazinni  va  oflayn 

savdoni sinxronizatsiya qilib turadi. 

Amaliyotda shaxsiy internet-magazin tashkil qilishning bir qancha usullari mavjud: 

1. Eng  oddiy  funktsiyalarni  bajara  oladigan  internet-magazinni  o’z 

imkoniyatlari doirasida amalga ishirish; 

2. Tayyor  internet-magazinni  ijaraga  olish–hozirgi  davrda  ijara  shartlarida 

hizmat  ko’rsatishning  to’la  tsiklini  ta’minlab  bera  oladigan  hamda  tegishli 

servislarni  tanlashga  imkon  beradigan  turli  xildagi  ommabop  platformalar  – 

internet-magazinlar  konstruktorlari  bu  ishni  uddalashga  imkon  beradi.  Misol 

sifatida